Nam quốc sơn hà của lý thường kiệt

“Nam quốc tô hà” là bài thơ lừng danh nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, và được coi là bạn dạng tuyên ngôn tự do đầu tiên khẳng định tự do của người việt nam trên lãnh thổ của mình. Mặc dù nhiên, với ít nhất là 35 dị bạn dạng sách và 8 dị bản thần tích, xuất phát của “Nam quốc đánh hà” vẫn còn đấy là một dấu hỏi…Một số tài liệu cho rằng “Nam quốc tô hà” là thành phầm của Lý hay Kiệt viết ra để khích lệ niềm tin quân sĩ Đại Việt trong cuộc chiến chống lại quân Tống lần hai. (Tranh qua hungsuviet.us)“Nam quốc tô hà” là một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt bằng chữ Hán, không rõ bắt đầu tác giả, tuy thế được một số trong những tài liệu cho là tác phẩm của Lý thường xuyên Kiệt. Theo đó, trong trận chiến chống lại quân Tống lần sản phẩm hai (1075-1077), Lý thường Kiệt vẫn sai fan tâm phúc hiểu vang bài bác thơ trong thường thờ Trương Hống, Trương Hát thuộc địa phận sông Như Nguyệt, lặng Phong, Bắc Ninh, nhằm khích lệ lòng tin quân sĩ Đại Việt.

Bạn đang xem: Nam quốc sơn hà của lý thường kiệt

Nam quốc đánh hà

Bài thơ “Nam quốc tô hà” vốn không tồn tại tên. Tựa đề của nó xuất hiện trong “Hợp tuyển chọn thơ văn Việt Nam” tập 2 (NXB Văn học, 1976), mang từ tứ chữ đầu trong câu thơ thứ nhất của bài xích thơ. Bài bác thơ này có rất nhiều dị phiên bản khác nhau, phiên bản chữ Hán trong Đại Việt sử ký kết toàn thư gồm chép:南國山河南帝居，截然分定在天書。如何逆虜來侵犯，汝等行看取敗虚。Phiên âm Hán Việt:Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên phận định trên thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.Bản khắc mộc và bạn dạng dập bài bác “Nam quốc sơn hà” trong Mộc phiên bản triều Nguyễn tại quần thể trưng bày kế bên trời Trung trọng điểm Lưu trữ non sông IV – Đà Lạt. (Ảnh qua Wikipedia)Trước đây, sách giáo khoa từng sử dụng bạn dạng dịch của học giả Trần Trọng Kim, có âm điệu hào hùng và dễ nhớ:Sông núi nước phái nam vua phái mạnh ở, rành rành định phận tại sách trời. Cớ sao đồng đội giặc thanh lịch xâm phạm, bọn chúng bay có khả năng sẽ bị đánh tơi bời.Sau này, sách giáo khoa ko sử dụng bạn dạng dịch bên trên nữa, nhưng mà sử dụng bản dịch của Lê Thước với Nam Trân (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, tập 1, 2015):Núi sông nam Việt vua nam giới ở, Vằng vặc sách trời chia xứ sở. Giặc dữ cớ sao phạm cho đây, bọn chúng mày tuyệt nhất định buộc phải tan vỡ.Tuy nhiên sách giáo khoa lại không sử dụng nguyên văn bạn dạng dịch này, nhưng sửa đoạn đầu “Núi sông phái mạnh Việt vua nam giới ở” thành “Sông núi nước nam giới vua phái nam ở”. Bản dịch new này đã từng tạo ra ra tương đối nhiều tranh luận do không truyền thiết lập được âm hưởng và khí phách của “Nam quốc sơn hà”.

Xem thêm: Tổng Hợp Điểm Chuẩn Ngành Marketing Ở Hà Nội, Tổng Hợp Điểm Chuẩn Ngành Marketing 2021 Ở Hà Nội

“Nam quốc sơn hà” gồm từ bao giờ?

Trong Lĩnh nam giới chích quái, phần “Truyện hai vị thần ở Long Nhãn, Như Nguyệt” gồm ghi chép rằng:Năm Thiên Phúc nguyên niên hiệu vua Lê Đại Hành, vua Tống Thái Tổ không đúng Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng mang quân sang đánh Đại Cồ Việt. Phía hai bên đối lũy cùng nắm cự với nhau sống sông Đồ Lỗ. Vua Lê Đại Hành ở ngủ thấy nhì vị Thần hiện nay về báo mộng. Nhị vị Thần nói với vua, đại ý như sau: “Anh em thần thương hiệu là Trương Hống, Trương Hát, là tướng mạo của Triệu Việt vương vãi (Triệu quang quẻ Phục). Anh em thần vì nghĩa mà lại chết cần được phong làm tướng trong số thần linh, thống lĩnh quỷ binh. Nay quân Tống xâm phạm nước ta, bằng hữu thần đến yết kiến, thuộc giúp vua đánh giặc để cứu giúp dân chúng.”Vua Lê Đại Hành tỉnh dậy tức khắc đốt hương thơm khấn mong thần giúp. Đêm ấy thấy một tín đồ dẫn đoàn âm binh áo trắng với một tín đồ dẫn đoàn âm binh áo đỏ trường đoản cú phía Bắc sông Như Nguyệt mà lại cùng xông vào trại quân Tống nhưng đánh. Quân Tống tởm hoàng, bây giờ bỗng gồm tiếng thơ ngâm to rằng:Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư. Như hà Bắc Lỗ lai xâm lược, Bạch nhận phiên thành phá trúc dư.Dịch là:Sông núi nước nam, vua nam giới ở, Sách Trời định phận rõ non sông. Cớ sao giặc bắc thanh lịch xâm phạm, Bây hãy hóng gươm chém bại vong.Quân Tống nghe thấy, xéo đánh đấm lên nhau chạy tan, thua kém mà về. Vua Lê Đại Hành trở về ăn mừng, tầm nã phong đến hai vị Thần nhân, một là Tinh Mẫn Đại vương vãi lập miếu thờ trên ngã bố sông Long Nhãn; hai là Khước Mẫn Đại vương, lập miếu làm việc ngã ba sông Nguyệt.Trước Lý thường Kiệt, vua Lê Đại Hành cũng nức danh với cuộc chiến chống quân Tống lần trước tiên cùng các cơ chế cứng rắn trước Tống cùng Chiêm. (Ảnh qua baonga.com)Vậy Trương Hống, Trương Hát là ai? Theo “Việt năng lượng điện u linh” ghi chép lại thì anh em Trương Hống, Trương Hát là tướng của Triệu Việt vương tức Triệu quang Phục. Lúc Triệu Việt vương bị Lý Phật Tử giật ngôi, dù được mời tuy thế hai anh em không muốn làm quan cho Lý Phật Tử, mà lại về sinh hoạt ẩn sinh hoạt núi Phù Long. Lý Phật Tử cho những người lùng bắt, nhị anh uống trực thuộc độc, thà chết vẫn trung thành với chủ với Triệu Việt Vương.Hai cỗ sử khác nữa từ gắng kỷ 16, 17 là “Việt sử diễn âm” với “Thiên phái mạnh ngữ lục” cũng nhận định rằng bài thơ trên bao gồm từ trận đánh chống quân Tống năm 981.“Việt sử diễn âm” tất cả ghi chép rằng:Tháng bảy có Tống binh sang Toàn rất nhiều tướng to gan binh cường ba muôn Đến thành Phù Lỗ đóng vây Quân ta quân nó song bên ngất xỉu trời không phân chiến hạ phụ về ai Ngày rằm tháng chạp vua ở chiêm bao Thấy song thần nhân bãi nào Trương Hống Trương Hát phi vào quỳ thưa công ty chúng tôi thần đế lòng xưa Phụng thờ nhà chúa bấy chừ chẳng sai Tiên Hoàng bao gồm sắc chỉ bày Đòi về phong chức mang đến tôi tước đoạt quyền Trung thần bất sự nhị quân cửa hàng chúng tôi tự vẫn làm thần đạo ngay Thượng đế thấy bộ thương thay Phong công ty chúng tôi rày Quỉ bộ thần quân Đại Hành ngủ dậy mừng thay giết thịt trâu liền tất cả minh tài tế khao Đêm sau vua lại chiêm bao Thấy khoác áo mới liền vào tạ ơn gồm một tín đồ đứng án tiền Lĩnh được trăm áo vàn vàn quỷ binh lấy ra chưng đất Nam Bình Đại Hành sực thức gẫm tình new hay Nửa đêm thấy một cơn mây Bạo phong hắc ám gió bay vội vàng Tống binh khiếp đảm trở dường chúng quỷ tấn công gãy đao thương ngay thức thì cờ bất chợt nghe mảng tiếng ko hư Thần nhân hiện tại xuống gồm thơ ngâm rằngThi vân:Nam quốc sơn hà Nam đế cư Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư Như hà Bắc lỗ cảm xâm phạm Hội con kiến phong è cổ tận tảo trừCòn trong “Thiên nam giới ngữ lục” thì ghi chép rằng:Bấy giờ binh mã sửa sang Địch cùng Nhân Bảo là thằng giặc Ngô Mười buôn binh khỏe mạnh thẳng đua Qua miền Giang Bắc, đây là Phù Lan Đêm thấy nhị ngài mang đến màn Xưng danh là Hát, xưng danh là Hồng góp đời Triệu Việt gồm công Thuở chẳng như lòng, ẩn nội Phù Lan… Ơn bên trên Thượng đế xét thương Quyền mang đến chúa tể giữ phương lặng này. bây giờ bệ hạ cho đây Nguyện ra giúp nước phá này giặc Ngô Phán rằng: Tướng quan liêu y như Công bắt buộc thời lập miêú cúng trả ơn ngày sau Nhân Bảo ra quân Trên ko nghe tiếng tín đồ ngâm thơ rằng: nam quốc sơn hà Nam đế cư Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư Như hà Bắc lỗ lai xâm phạm Hội loài kiến phong è cổ tận khử trừVậy việc cho rằng Lý thường xuyên Kiệt là tác giả bài thơ là khởi đầu từ đâu? Trong nội dung bài viết “Lịch sử, sự thật và sử học” được đăng trong báo Tổ Quốc, số 401 tháng 1/1988, gs Hà Văn Tấn gồm viết: “Không bao gồm một bên sử học nào tất cả thể chứng tỏ được rằng bài thơ phái mạnh quốc tổ quốc Nam đế cư là của Lý thường Kiệt. Không tồn tại một sử liệu nào cho biết thêm điều đó cả. Sử cũ chỉ chép rằng vào trận phòng Tống ở vùng sông Như Nguyệt, một đêm binh sĩ nghe giờ ngâm bài xích thơ kia trong thường thờ Trương Hống, Trương Hát. Có thể đoán rằng Lý thường xuyên Kiệt đã cho tất cả những người ngâm thơ. Đi xa hơn, rất có thể đoán rằng Lý thường Kiệt là tác giả bài thơ. Tuy vậy đó chỉ với ‘đoán’ thôi, làm thế nào nói có thể được bài thơ sẽ là của Lý thường xuyên Kiệt.”Lý hay Kiệt đã sử dụng “Nam quốc đánh hà” để khích lệ tướng sĩ, nhưng có lẽ rằng ông không phải là người sáng tác của “Nam quốc đánh hà”. (Ảnh: Bìa sách Tranh truyện lịch sử hào hùng Việt nam giới – NXB Kim Đồng)Trong cuốn sách “Bối cảnh định đô Thăng Long và sự nghiệp của Lê Hoàn”, Hội sử học hà nội thủ đô đã mang lại rằng, “Nam quốc đánh hà” thành lập và hoạt động vào thời tiền Lê và được Lê Hoàn áp dụng trong trận đánh chống lại cuộc thôn tính lần đầu tiên của quân Tống năm 981.Trong tạp chí Hán Nôm, số 1-2002, nội dung bài viết “Về thời điểm thành lập và hoạt động của bài bác thơ phái mạnh quốc sơn hà” cũng đã xác định về thời gian, địa điểm ra đời của bài “Nam quốc sơn hà” thông qua việc đối chiếu 28 nguồn tứ liệu không giống nhau. Theo đó, “Nam quốc đánh hà” ra đời nối sát với trận chiến chống Tống năm 981 cùng nhân vật lịch sử Lê Đại Hành (Lê Hoàn).Bên cạnh đó, bài viết “Nam Quốc tô Hà với Quốc Tộ – Hai kiệt tác văn chương chữ nôm ngang qua triều đại Lê Hoàn” đăng trên tập san Hán Nôm số 5 năm 2005, Phó giáo sư Bùi Duy Tân cũng đã khẳng định rằng bài bác thơ “Nam quốc tô hà” có từ thời chi phí Lê.