NGUỒN GỐC CỦA ÁO DÀI

rất nhiều người mang đến rằng, “Áo dài Việt Nam” tất cả từ thời dựng nước của dân tộc ta. Không cạnh tranh để kiếm tìm thấy những nội dung bài viết với lòng tin đó trên các trang web và cả rất nhiều công trình nghiên cứu và phân tích có liên quan1. Tôi lấy làm xúc rượu cồn trước niềm tin tự tôn dân tộc đáng quý của các nhà nghiên cứu, tuy nhiên không khỏi do dự khi xem xét sự việc này ở khía cạnh sử học. Bởi, những bài viết như bên trên đã và sẽ làm cho những ngộ nhận đáng tiếc về lịch sử của loại áo lâu năm Việt Nam, một nét văn hóa rực rỡ của dân tộc bản địa ta.

1. Bàn về xuất phát Áo lâu năm Việt Nam

Thiển nghĩ, họ không cần quá lo ngại về chuyện ai đó đến rằng, áo dài Việt Nam là sự việc sao chép, hay đa số có nguồn gốc từ Trung Hoa, bởi:

- các sách Sử ký, tiền Hán thư, Hậu Hán thư, Giao châu ngoại vực ký, Thủy ghê chú,… của trung quốc đều bằng lòng sự khác hoàn toàn giữa cao nhã Hán với phong hóa Giao Chỉ. Thư của Hoài phái mạnh Vương giữ An gửi Hán Vũ Đế xác minh rằng, “Dân Việt là dân cạo tóc, vẽ mình, cần yếu lấy pháp độ của nước team mũ có đai (Trung Hoa) nhưng trị được. Trường đoản cú thời Tam Đại (Hạ mến Chu) thịnh trị, đất Hồ, khu đất Việt không áp theo chính sóc (lịch của Trung Quốc)”2. Điều ấy mang đến thấy, ý thức độc lập, tự nhà của người việt nam đã được hun đúc, vẫn được khẳng định từ lâu rồi. 

- trong số sách Giao châu nước ngoài vực ký, Thủy kinh chú, Hậu Hán thư đều phải sở hữu ghi chép về thuật canh tác, lối ăn mặc của người việt ở thời Đông Sơn. Đối chiếu các sách này và phụ thuộc trang trí bên trên cán dao găm hình người, kiểu thiết kế trên trống đồng và những thư tịch cổ Trung Hoa, GS trần Quốc Vượng và những đồng sự đến rằng, “Người Đông Sơn chưa phải chỉ biết tất cả ở trần, khoác vỏ sui như nhiều người dân thường nghĩ. (…) những tài liệu những phản ánh lối quần áo theo phương châm giản dị, gọn gàng tới mức tối đa: Ở trần, đóng khố, đi chân đất. Riêng với nữ thông dụng mặc váy vậy khố. Mặc dù vậy cũng có thể có một số một số loại áo, áo cánh lâu năm tay, áo ngã ngực phía bên trong có yếm. Dường như còn có một vài trang phục liên hoan tiệc tùng như đầm lông chim giỏi lá kết, khố lâu năm thêu,…”3.

Bạn đang xem: Nguồn gốc của áo dài

- GS Đào Duy Anh cũng nói rõ, “Theo sách Sử - ký chép thì người Văn Lang xưa, tức là tổ tiên ta, mặc áo gài trở về bên cạnh tả (tả nhiệm). Sử lại chép rằng ở thế kỷ máy nhất, Nhâm Diên dạy mang lại dân quận Cửu - chân dùng kiểu xống áo theo người Tàu. Theo đầy đủ lời sách chép kia thì ta rất có thể đoán rằng trước hồi Bắc thuộc thì dân ta gài áo về mình trái, nhưng sau bắt chước fan Trung-quốc mới mặc áo gài về tay phải”4. Gồm hai vụ việc cần có tác dụng rõ: 1. Rõ ràng, tín đồ Văn Lang có y phục riêng, khoác áo gài phía bên trái (không đề xuất chỉ ở è hoặc khoác yếm). Nhiều bài viết do trích dẫn không cẩn trọng nên cụm từ “mặc áo gài bên trái” thành “mặc áo dài mặt trái” tạo nên câu văn (dịch tự Sử ký) không rõ nghĩa, dẫn tới việc ngộ dìm rằng, bạn Văn Lang xưa đang mặc áo lâu năm (!), nhiều người khác xào nấu một biện pháp cẩu thả khiến cho nhận định áo lâu năm đã mở ra từ thời Hùng Vương trở nên phổ biến, nhằm rồi đi đến mặc nhiên thừa nhận. 2. Sự giao thoa văn hóa truyền thống từ thọ đã ra mắt giữa các nước trong khu vực rộng lớn bao gồm cả trung quốc và những nước trong xã hội Bách Việt, trong các số ấy có cả câu hỏi người china mặc áo gài mặt trái giống hệt như người Việt mà Khổng Tử đã đề cập vào sách Luận ngữ rằng, “Nếu không tồn tại Quản Trọng thì bọn họ phải mua vạt áo mặt tả và búi tóc như fan Man di”. Quản lí Trọng (tức quản ngại Di Ngô) sống vào cuối thế kỷ VIII vào đầu thế kỷ VII TCN, tức cũng khớp ứng (hoặc sớm hơn một ít) với thời kỳ dựng nước Văn Lang của những vua Hùng, như vậy có nghĩa, thời kỳ này, bạn Văn Lang đã mặc áo “gài bên trái”, mãi cho đến thế kỷ I Công nguyên, tức khi Âu Lạc đã biết thành nhà Hán đô hộ thì người việt mới mang áo “gài mặt phải” như fan Trung Hoa. Điều này cũng dễ dàng hiểu, vày nói như GS nai lưng Quốc Vượng, “Nền văn hóa nước ta không co hẹp để tự vệ một cách cổ hủ và cô lập. Nó không không đồng ý từ phần đông đóng góp của không ít yếu tố bên ngoài, ngoài ra tỏ ra có khả năng thu nạp với dung hóa mạnh các chiếc hay, mẫu đẹp của những nền văn hóa ngoại lai, kể cả các nước sẽ xâm lược với đô hộ mình”5. Nuốm cho nên, việc tiếp thu một số loại áo gài bên đề xuất là rất có thể, bên cạnh đó còn rất có thể tiếp đổi mới nhiều nét văn hóa khác của Trung Hoa.

Điều đáng quan tâm là, mặc dù “gài mặt trái” tốt “gài bên phải” cũng chưa hẳn đã là áo dài. Vì chưng không một sử liệu nào cho thấy, thời Văn Lang - Âu Lạc, người việt đã mặc áo dài, tất cả hình ảnh trên trống đồng Ngọc số đông hay hình fan trên cán dao thời Đông Sơn.

*

Áo dài vương triều

Thế kỷ I Công nguyên, Nhâm Diên “dạy cho dân quận Cửu-chân dùng kiểu áo quần theo người Tàu”. Hiện tượng lạ này ra mắt trước khi cuộc khởi nghĩa hbt hai bà trưng bùng nổ, chính vì như thế đã có fan cho rằng, hbt hai bà trưng ra trận mặc áo nhiều năm màu đá quý rực rỡ. Tôi ráng tìm tìm một hình hình ảnh nào đó (hoặc tượng, tranh tượng, phù điêu,…) để có thể tin rằng hai Bà vẫn mặc áo dài ra trận, song, tất cả chỉ là đa số tranh vẽ, phù điêu do tín đồ đời sau “sáng tác” nhờ vào cái hotline là “tương truyền”. Hai bà trưng ra trận ăn mặc đẹp là rất tất cả thể. Còn câu hỏi Hai Bà mặc áo lâu năm hay không chưa tồn tại cơ sở nào nhằm khẳng định. Vậy, áo dài việt nam ra đời từ bao giờ? phiên bản thân tôi vẫn không thể có câu vấn đáp cụ thể, song một thực tiễn cần được ghi dìm là ko đợi đến khi chiếc “Áo lâu năm Võ Vương”6 thành lập thì lịch sử vẻ vang “Áo nhiều năm Việt Nam” mới ban đầu như một vài người quan tiền niệm. Qua khảo cứu giúp tượng bà Tiên Thiên Thánh chủng loại ở chùa Phúc Long (làng lặng Vệ, Khánh Phú, im Khánh, Ninh Bình) ta thấy tượng Bà còn giữ nguyên nét cổ điển với bộ bộ đồ thời bên Lý (thế kỷ XI), phía bên trong mặc nội y, ko kể khoác đối khâm. Có lẽ đến nay, đó là hình ảnh khá mau chóng về xiêm y được xem là áo dài ở Việt Nam.

Với tôi, “Áo nhiều năm Việt Nam” đã ra đời trước núm kỷ XI, và có thể đã bao gồm từ thời Bắc thuộc. Vì chưng mấy lẽ:

- Bấy giờ, người nước trung hoa đã mang áo dài. Cơ chế đồng hóa của cơ quan ban ngành phương Bắc, có lẽ rằng có tác động nhiều đến bộ đồ của người Việt.

- trước lúc người nước trung hoa thống trị nước ta, người việt tuy không mặc áo dài, nhưng rất nhiều yếu tố về bộ đồ trước đó như áo thiết lập khuy (bên trái rồi bên phải), đầm dài, đầm xẻ, đầm xòe,… là tiền đề cơ bạn dạng cho sự hình thành dòng áo dài về sau (yếu tố bạn dạng địa phối hợp tiếp trở nên ngoại lai).

- bài toán trồng dâu nuôi tằm, dệt lụa ở vn phát triển mạnh hơn hẳn cả trung hoa như thư tịch cổ đang nêu. Đó là cơ sở cho sự hình thành dòng áo dài về phương diện nguyên liệu, gắn liền với chuyên môn chế tác, thiết kế.

Tinh thần độc lập, tự nhà của dân tộc bản địa Việt được hun đúc và cứng cáp trong trong cả thời kỳ chống chọi chống đồng bộ của phong kiến phương Bắc chắc rằng đã miêu tả trong cách nạp năng lượng mặc; vào phong tục tập cửa hàng và ngôn ngữ của người Việt, để đến nuốm kỷ X, khi nền tự do tự nhà của dân tộc bản địa được khôi phục, các nét văn hóa dân tộc được định hình, nhằm rồi mang đến thời Lý Trần, Triều đình đã ban cha những quy định về xiêm y một cách ví dụ và rõ ràng, chặt chẽ. 

Sử sách đến biết, dưới Triều Lý (1009-1225) những nguyên tắc về xiêm y đã được đặt ra một bí quyết cụ thể. Năm 1030, “Định kiểu dáng mũ áo của các công hầu văn võ”7. Năm 1040, công ty vua “xuống chiếu phát hết gấm vóc của nước Tống sinh hoạt trong kho ra nhằm may áo ban cho những quan, trường đoản cú ngũ phẩm trở lên thì áo bào bằng gấm, từ cửu phẩm trở lên trên thì áo bào bằng vóc, để tỏ là vua không sử dụng gấm vóc của nước Tống nữa”8,... Ở thời Trần, như sách Sứ Giao châu thi tập của Trần cương Trung bên Nguyên đến biết, “Người trong nước gần như mặc lụa thâm, áo hoa, quần mỏng, áo cổ tròn khâu bằng là, lũ bà cũng khoác áo thâm, nhưng màu trắng ở trong rộng lớn hơn để viền vào cổ áo, rộng tư tấc, chúng ta cho nỗ lực là khác với áo bọn ông, các sắc xanh, hồng kim cương tía, giỏi nhiên không có”9. Năm 1300, Triều đình “quy đinh đẳng cấp mũ áo new cho quan tiền văn võ”, theo đó, “Ống tay áo của các quan văn võ rộng lớn 9 tấc mang lại 1 thước 2 tấc, cấm đoán dùng tự 8 tấc trở xuống. Các quan văn võ không được khoác xiêm, tụng quan không được mang thường”,…10.

Điều đáng lưu ý là áo nhiều năm Việt Nam không chỉ là dành riêng cho thiếu phụ mà cả bọn ông hầu như mặc, với cũng không chỉ là triều phục, lễ phục nhưng cả dân gian hầu như dùng. Giả dụ như áo dài thiếu phụ được xem như là nét tiêu biểu của văn hóa truyền thống Việt Nam, thì áo dài đàn ông lại được xem xét để chắt lọc là “quốc phục” của nước nhà.

2. Áo dài việt nam qua những thời kỳ

Xét diễn trình đổi khác của áo lâu năm Việt Nam, trên cửa hàng tham cứu các nguồn tài liệu vn và Trung Hoa, hoàn toàn có thể nhận ra rằng, trước khi có “Áo lâu năm Võ Vương”, các loại áo dài giao lĩnh, viên lĩnh tuyệt thụ lĩnh đều đã được tín đồ dân Việt thực hiện khá phổ biến11. Tùy theo hoàn cảnh mà gạn lọc áo đẳng cấp nào. Tự thời Lý Trần, Triều đình đã bao gồm quy định về triều phục hoặc bộ đồ của nhân dân để sở hữu sự phân minh rõ cao thấp, sang nhát hoặc lễ phục. Thời này, áo viên lĩnh thông thường sẽ có bốn vạt làm việc trước như Chu Khứ Phi thời Tống đã mô tả: “Những bạn còn lại, ngày thường trên thì vận áo Sam black cổ tròn bó sát, tứ vạt như áo Bối Tử, hotline là áo Tứ Điên; dưới thì vận hay đen”12. Các loại viên lĩnh này ta thấy còn được dùng ở thời Lê.

Ở thời Lê, Vua Lê Thái Tổ đã từng sai phố nguyễn trãi định chế áo mũ cho những quan lại nhưng chưa được thực hiện, mang lại năm 1437, Vua theo kiến nghị của Lương Đăng dụng cụ lại lễ phục đại triều và thường triều. Năm đó, Vua còn “Ra lệnh cho tất cả những người Minh cần mặc áo xống người Kinh”13. Thời Lê những phương pháp về màu sắc trang phục siêu nghiêm ngặt, năm 1464, Triều đình quy định: “Từ độc nhất vô nhị phẩm đếm tam phẩm khoác áo màu sắc hồng; tứ, ngũ phẩm mặc áo màu sắc lục, còn thì hồ hết mặc áo màu sắc xanh”14. Những công cụ về lễ phục đa phần là phẩm phục của Triều đình, còn vào dân chúng không thấy đề cập ví dụ về cách nạp năng lượng mặc, ngoài ra lệnh cấm những kiểu dáng, màu sắc chỉ giành riêng cho vua quan. Nhiều hình ảnh cho thấy, tín đồ dân vẫn khoác áo tứ thân, ngũ thân, giao diện giao lĩnh hoặc viên lĩnh kết hợp với váy, thường là phổ biến.

Xem thêm:

Gần đây, è cổ Quang Đức với đề tài “Ngàn năm áo mũ” đã cung ứng nhiều tứ liệu quý giúp bọn họ có cơ sở để xem lại cách ăn mặc của ông phụ vương ta ngày xưa, từ đó có thể hình dung thêm về dung nhan diện của chiếc áo lâu năm Việt Nam.

Dưới thời Lê Trung hưng, cách ăn mặc của dân ta không có sự biến đổi đáng kể. Giáo sĩ Borri đã gồm sự lầm lẫn khi biểu đạt cách ăn mặc của người việt nam thời này trong sách “Relation de la Nouvelle Mission des Péres de la Compagnie de Jesus au Royaume de la Cochinchine”, xuất bản tại Lille năm 1631 khi cho rằng, “Người ta khoác năm sáu mẫu áo dài, áo nọ khóa lên áo kia, mỗi loại một màu… Phần dưới thắt sườn lưng của mấy lớp áo bên cạnh được bổ thành những dải dài. Lúc đi lại, những dải này quấn vào nhau nhìn đẹp mắt…. Thật ra, các dải dài bên dưới thắt sườn lưng mà Giáo sĩ Borri nhắc đến chỉ là dòng xiêm cánh sen mà bạn xưa mặc trước ngực hay bên dưới thắt lưng bên ngoài áo dài. Xiêm này còn có ba hoặc tứ lớp dải lụa may chồng lên nhau. Lớp dải trong thuộc dài nhất, rồi những lớp phía bên ngoài ngắn dần. Hoàn toàn có thể nhận ra vấn đề này ở bức tượng phật Ngọc cô gái tạc từ nỗ lực kỷ XVII ở miếu Dâu, bắc ninh mà có lẽ Borri đã tất cả dịp mục diện. 

 Hình hình ảnh chiếc áo nhiều năm của thiếu nữ Việt mà lại Borri nói đến cũng khá được nhiều tín đồ mô tả cách ăn diện của phụ nữ Đàng Trong. Mặc dù nhiên, lối ăn mặc “mớ tía mớ bảy” lại là một thực tiễn ở vùng đất phía Nam việt nam vào giai đoạn sau thời điểm “Áo nhiều năm Võ Vương” đã ra đời.

*

Áo nhiều năm tứ thân

Năm 1744, khi Nguyễn Phúc Khoát xưng vương, tiến hành cách tân các mặt. Sách Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn cũng như Đại phái nam thực lục của Quốc sử tiệm Triều Nguyễn những cho biết, năm ấy, trong dân gian truyền câu sấm “Bát chũm hoàn Trung đô”, bèn thay đổi áo mũ, nuốm phong tục, để cho cả nước mở màn buổi mới15, tức cách tân đất nước.

Người xưa quan niệm, sấm là “mệnh trời” làm Võ vương vãi lo lắng. Để “cải mệnh trời”, Võ Vương tiến hành cải cách, trong sửa đổi lễ nhạc, ngoài thay đổi xiêm y. Tức phải ăn mặc thế nào mang lại khác cùng với Đàng Ngoài. Bấy giờ, dân ta ở cả hai Đàng, nam cũng giống như nữ rất nhiều mặc áo dài, bạn Champa cũng mặc áo dài, xem thêm các kiểu dáng áo dài của người nước trung hoa từ sách Tam tài đồ hội ở trong nhà Minh, để “thiết kế” đề nghị chiếc áo nhiều năm Đàng Trong, mà công ty chúng tôi tạm điện thoại tư vấn là “Áo nhiều năm Võ Vương”. Tự phiên bản thân dòng áo dài thành lập và hoạt động ở Đàng trong vào cố kỉnh kỷ XVIII mang trong mình nó những yếu tố nội sinh lẫn nước ngoài sinh, dung hòa hợp cả phái mạnh - Bắc, cơ mà trước hết khởi đầu từ ý thức tự chủ của Chúa Nguyễn với tư giải pháp là người cai quản xứ Đàng Trong.

*

Áo dài năm thân

Nếu như dòng áo tứ thân đi cùng với loại váy thì “Áo nhiều năm Võ Vương” khoác cùng dòng quần nhị ống. Rất có thể xem đây là bộ “quần chân áo chít” trước tiên ở nước ta. Ban sơ được dùng ở Đàng vào rồi biến đổi trang phục mang tính chất “bắt buộc” so với phụ nữ toàn quốc dưới thời Minh Mạng. Ca dao thời ấy bao gồm câu:

Tháng Tám gồm chiếu vua ra,

Cấm quần không đáy, bạn ta hãi hùng.

Không đi thì chợ ko đông,

Đi thì đề xuất mượn quần ông chồng sao đang!

Chả là đàn bà Đàng ngoại trừ (và cả Đàng trong trước đó), chỉ quen mang váy, giờ cần mặc quần nhị ống lấy có tác dụng không tiện. Dẫu vậy rồi cũng thân quen dần.

Nhiều người cho rằng, “Áo nhiều năm Võ Vương” chịu tác động bởi áo dài Trung Hoa. Bắt buộc lưu ý, áo dài bao gồm lễ phục và thường phục. Sự tham cứu Tam tài đồ gia dụng hội của Minh triều được diễn đạt khá rõ trong cỗ lễ phục, còn áo dài thường phục là nhiều loại áo ôm ngay cạnh thân mình (bì bào), là một số loại áo mà người nước trung hoa mãi đến vào đầu thế kỷ XX mới thấy xuất hiện thêm với tên gọi là xường xám (sườn xám, call theo tiếng Quảng Châu, tức áo dài) nghỉ ngơi Trùng Khánh với Thượng Hải. Sách Trung Quốc trang phục sử viết với minh họa về bộ đồ của người nước trung hoa từ thời Xuân Thu mang lại thập niên 1920, ko thấy đề cập đến các loại áo dài này.

Thoạt đầu, “Áo lâu năm Võ Vương” dù gọn gàng hơn đối với áo tứ thân, ngũ thân truyền thống, nhưng vẫn còn đó rộng rãi, lùng thùng, vì vậy, nó không dứt được đổi mới để càng ngày càng đẹp đẽ, hấp dẫn hơn.

Đầu thập niên 1930, họa sỹ Nguyễn mèo Tường tạo cho sự đột phá khi tung ra một kiểu áo dài trên cơ sở tìm hiểu thêm chiếc áo của tín đồ châu Âu. Ông đã biến đổi chiếc áo tứ thân chỉ còn hai vạt trước với sau, may nối vai, tay phồng, cổ lá sen,... Màu sắc sặc sỡ, đặc biệt là ôm tiếp giáp cơ thể, có tác dụng nổi rõ số đông đường cong quyến rũ của người thiếu nữ mà các loại áo dài trước đó không tồn tại được. Áo được lấy tên là Áo dài Le Mur. Sự Âu hóa đã đóng góp phần làm cho mẫu áo dài vn thêm phần độc đáo. Mặc dù vậy, bấy giờ Áo dài Le Mur bị dư luận chỉ ra rằng “lai căng”, nên nó chỉ trường thọ đến khoảng chừng năm 1943.

Từ năm 1934, họa sỹ Lê Phổ đang “khắc phục” rất nhiều “hạn chế” của áo nhiều năm Le Mur. Những điểm nổi bật từ Le Mur cùng áo tứ thân, ngũ thân được phối hợp một cách hợp lý để chế tạo thành một hình trạng áo vạt nhiều năm vừa cổ điển vừa tân thời yêu cầu được bạn đương thời, độc nhất vô nhị là giới người vợ thời kia nhiệt liệt hoan nghênh. Rất có thể nói, Lê Phổ đã tạo nên một điểm dừng cần thiết để từ đó, dòng cốt giải pháp Việt Nam luôn luôn là nét chủ đạo để mẫu áo dài bước đi ra vậy giới bên phía ngoài đầy sôi động.

Chiếc áo nhiều năm Lê Phổ tuy đã xác minh được chỗ đứng trong làng hội, nhưng lại nó luôn được phương pháp tân, thay đổi đổi. Tất cả thể ban sơ gây “sốc”, dẫu vậy rồi từ từ trở đề xuất thích ứng cùng với xu nuốm thời đại. Ví dụ điển hình Áo nhiều năm Trần Lệ Xuân thành lập vào cuối năm 1958, tạo ra “tai tiếng” bởi vì cái cổ áo khoét hở như chiếc thuyền và bí quyết trang trí new lạ, “ngược đời”. Hoàn toàn có thể xem đây là một sự cải tiến vượt bậc lần máy hai. Tuy nhiên, Áo dài Trần Lệ Xuân bị xem như là trái cùng với thuần phong mỹ tục nước nhà và bị lên án gay gắt. Lịch sự thập niên 1960, áo nhiều năm tay raglan ra đời nối liền với tiếng tăm của hiệu may Dung ở Dakao dùng Gòn. Loại áo nhiều năm Raglan đang khắc phục được nếp nhăn thường xuyên có 2 bên nách của các kiểu áo dài trước đó. Cùng với nó là loại áo miniraglan, một phiên phiên bản mới với áo ngắn tay. Cứ thế, áo nhiều năm không hoàn thành thay đổi: tay dài, tay ngắn, vạt dài, vạt ngắn, cổ cao, cổ thấp,… và cùng rất nó là quần ống tóp, ống loe,…

*

Trước năm 1975, áo dài xuất hiện ở khắp các nơi: vào công sở, sinh sống sân trường, xung quanh phố chợ, ở đền miếu, miếu chiền,… ngoài việc đàn ông mang áo dài trong số lễ nghi, đám tiệc,… phụ nữ hầu hết mặc áo dài mỗi lúc ra ngoài nhà, cả vấn đề chợ búa (trừ việc đồng áng).

Một thời hạn khá dài, vày đời sống khó khăn, chiếc áo nhiều năm vắng láng trong cuộc sống xã hội, nhằm rồi lại bùng lên vào thời gian cuối thập niên 90 của cố kỉnh kỷ trước. Cùng với một sức mạnh tinh thần được nung đúc tự bao đời trong tiến trình lịch sử dân tộc, áo dài nhanh chóng lan lan trong cuộc sống xã hội với cái giá trị văn hóa truyền thống ngày càng được nâng cao. Nó không dừng lại trong nước mà vượt biên giới quốc gia có mặt khắp nơi trên ngôi trường quốc tế.

Lời kết

Trước khi định hình thành nét đặc thù trong nền văn hóa Việt Nam, chiếc áo dài cần trải qua bao thử thách. Như 1 sự sàng lọc tự nhiên, các yếu tố cả nội sinh lẫn ngoại sinh sẽ được giữ lại và kết tinh trong từng thớ vải, đường kim, vào từng đường nét phô, nét kín.

Giá trị không thay đổi của chiếc áo dài ko kể tính triết lý cùng nghệ thuật, còn tại phần nó đóng góp thêm phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống và trung tâm hồn Việt, khiến cho những ai mang nó đều thấy không thể làm cho điều phi nhân cách.

Hiện đại với truyền thống, cả hai, tất yêu nào thiếu thốn một để cái áo dài luôn luôn là hình tượng đẹp đẽ của người đàn bà Việt Nam, là niềm trường đoản cú hào của dân tộc bản địa Việt Nam.