Alexandre De Rhodes Công Và Tội

l xmlns:mso="urn:schemas-microsoft-com:office:office" xmlns:msdt="uuid:C2F41010-65B3-11d1-A29F-00AA00C14882"> ALEXANDRE DE RHODES: Công với Tội (Bùi Kha)

ALEXANDRE DE RHODES Công với Tội http://cusc.edu.vn/BUIKHA/BuiKha5.php Bùi Kha
	30 mon 7, 2009

Vấn đề Alexandre de Rhodes chưa thể quên đối với người dân Việt độc nhất là cùng với giới nghiên cứu và phân tích vì vài lý do:

a- Sau năm 1993 “bia 1941” của A. De Rhodes, được dựng lại tại khuôn viên thư viện thủ đô và tên đường A. De Rhodes cũng được tái lập tại TP. Hồ nước Chí Minh/

b- quốc gia Việt Nam càng ngày giao lưu thoáng rộng trên chủ yếu trường và thương trường quốc tế thì toàn bộ những gì còn khuyết điểm cần được điều chỉnh để tránh đông đảo nhận xét thiếu thốn thiện cảm đối với dân tộc ta/

c- các tài liệu về sử đã được giải mật không hề ít tạo đk để đông đảo nhà phân tích rà xét lại đầy đủ tác phẩm của mình, nhất là đều tác phẩm về sử dưới thời thực dân đô hộ để, một lần nữa, nhận định lại mang lại đúng công và tội của một trong những nhân đồ dùng có contact đến giang sơn và dân tộc bản địa ta qua những thời đại, tiêu biểu là các ông Alexandre de Rhodes (Ðắc Lộ), Nguyễn ngôi trường Tộ cùng Trương Vĩnh Ký…

Bài này tôi chỉ đề cập đến Linh mục Ðắc Lộ với chữ Quốc ngữ mà có không ít người vẫn nhầm lẫn.

Vinh danh Linh mục Đắc Lộ từ bỏ sự nhầm lẫn vào dịch thuật…

Thật vậy, qua nhị lần hội thảo chiến lược năm 1992 và 1993, giới sử học và những nhà phân tích đã “kiến nghị lên cơ quan chính phủ và Bộ văn hóa để phục sinh lại địa vị của Giáo sĩ Ðắc Lộ” vày hai vì sao chính dưới đây:

Một: cho là ông là fan sáng nghĩ về ra chữ Quốc ngữ.

Nhưng trong tiếng nói đầu của cuốn “Từ Ðiển Việt - người yêu - La”, chủ yếu Linh mục này, chứ không hẳn người nào khác, đã cho thấy ông không còn có sáng kiến ấy. Ông viết:

“…Tuy nhiên trong các bước nầy (học chữ Quốc ngữ, B.K.) ngoài những điều nhưng mà tôi đang học được nhờ bao gồm người bản xứ trong suốt gần mười nhì năm thời hạn mà tôi lưu trú tại nhì xứ Cô-sinh cùng Đông-kinh, thì ngay từ trên đầu tôi đã học với cha Francisco de Pina người Bồ Đào, ở trong hội mẫu Giê-su rất bé dại bé bọn chúng tôi, là thầy dạy tiếng, người thứ nhất trong shop chúng tôi rất nối liền tiếng nầy, cùng cũng là người thứ nhất bước đầu giảng thuyết bằng phương ngữ này mà không dùng thông ngôn, tôi cũng sử dụng những công trình xây dựng của nhiều phụ vương khác cùng một Hội Dòng, độc nhất vô nhị là của phụ thân Gaspa de Amaral và phụ vương Antonio Barbosa, cả nhị ông các đã biên soạn mỗi ông một cuốn tự điển: ông trước ban đầu từ tiếng An Nam, ông saubằng tiếng ý trung nhân - đào, tuy nhiên cả hai ông các đã chết sớm. Thực hiện công cực nhọc của nhì ông, tôi còn có thêm tiếng La - tinh theo lệnh Hồng y rất rất đáng tôn,…”

(“Từ Điển AN phái mạnh – LUSITAN - LATIN”, Thường gọi là “Từ điển Việt - ý trung nhân - La”, Nxb kỹ thuật Xã Hội, TP. HCM, mon 3, 1991, phần Việt ngữ, tr. 3).

Bạn đang xem: Alexandre de rhodes công và tội

Hai, tái vinh danh LM Ðắc Lộ là một sai lạc lớn, vị ông đã vận chuyển Pháp lấn chiếm và đô hộ nước ta qua đoạn văn do bao gồm ông viết trong cuốn “Hành trình cùng truyền giáo” như sau:

“J’ai cru que la France, étant le plus pieux royaume de monde, me fournirait plusieurs soldats qui aillent à la conquête de tout l’Orient, pour l’assujetter à Jésus Christ, et particulièrement que j’y trouverais moyen d’avoir des Évêques, qui fussent nos Pères et nos Maitres en ces Églises. Je suis soirti de Rome à ce dessein le 11e Septembre de l’année 1652 après avois baisé les pieds du Pape”.

“Tôi tưởng nước Pháp là một nước đạo đức nghề nghiệp nhất thay giới, nước Pháp có thể cung cấp cho tôi mấy chiến sĩ (plusieurs soldats) đi chinh phục toàn cõi Đông phương (la conquête de tout l’Orient), đem về qui phục Chúa Kitô và nhất là tôi sẽ tìm được các giám mục, phụ thân chúng tôi với thầy shop chúng tôi trong các giáo đoàn. Với ý đó, tôi rời quăng quật Rôma ngày 11 mon 9 năm 1652 sau khi đến hôn chân Đức Giáo hoàng”(Bản dịch của Hồng Nhuệ, ngay sát cuối tr. 263, sách đang dẫn).

Ðoạn văn trên bao gồm hai các từ rất rất đáng chú ý: plusieurs soldats (lại được (!) gọi là “lính vượt sai”! cùng la conquête de tout l’Orient (được dịch tùy nhân thể là “nước phụ thân trị đến”!).

Ðể làm rõ thêm nguyên nhân có sự tái vinh danh sai lạc trên khoảng cỡ non sông như thế, chúng ta nên hiểu một đoạn trong nội dung bài viết của đơn vị sử học Chương Thâu, như sẽ nêu trên, tế bào tả 1 phần cuộc hội thảo:

“…Và mang lại lượt, ông Nguyễn Đình Đầu đang dịch lại câu bên trên của A. De Rhodes đôi khi “chú thích một số trong những từ cần sử dụng trong câu của A. De Rhodes, cũng là nhằm mục đích “đối thoại” cùng “biện minh” với giới nghiên cứu và phân tích khoa học tập xã hội – nhân văn, như sau:

“Tôi có niềm tin rằng nước Pháp là nước ngoan đạo nhất thế giới, sẽ cung ứng cho tôi nhiều chiến sỹ để chinh phục toàn phương Đông cùng đặt bên dưới quyền trị bởi của Đức Giêsu Kitô, và đặc trưng tại Pháp, tôi sẽ tìm cách dành được Giám mục, những ngài đã là thân phụ và là thầy chúng tôi tại những Giáo Hội này” (tức là Đàng ngoại trừ và Đàng Trong).

…Chính vào cuộc hội thảo đó, Hội Sử học tập đã đưa ra nhiều đề xuất với những cấp gồm thẩm quyền (Thủ Tướng bao gồm Phủ, bộ Văn Hóa...) nhằm mục đích “khôi phục” vị trí xứng đáng cho linh mục A. De Rhodes, người đã góp phần quan trọng đặc biệt trong câu hỏi chế tác ra chữ Quốc ngữ cũng giống như một số chuyển động văn hóa (trứ tác các công trình sử học giá trị).

Xem thêm: Kỹ Thuật Trồng Vải Thiều Tây Nguyên, Kỹ Thuật Khoanh Cành Cây Vải

Cũng do thế mà hiện nay nay, sẽ có quyết định khôi phục lại tên con đường A. De Rhodes nghỉ ngơi TP. Hồ Chí Minh; dựng lại “bia 1941” tại khuôn viên Thư Viện tổ quốc ở Hà Nội...”. Chương Thâu, “Nguyệt San Hiệp Nhất”, số 43, Giáo phận Orange County, California, USA, tháng 7, 1996, bài viết có tựa đề:“Từ một nội dung của Alexandre de Rhodes đến các cách dẫn dụng không giống nhau” .

Hiểu đúng mực từ ngữ để nắm rõ Linh mục Đắc Lộ là người thế nào?

Chúng ta gồm cảm tưởng là hầu như các nhà phân tích chưa hiểu hết các tác phẩm của Ðắc Lộ, đặc biệt là cuốn “Hành Trình và Truyền Giáo”, tiếng nói đầu cuốn “Từ điển Việt-Bồ-La” và cuốn “Phép Giảng Tám Ngày”. Sau đây tôi sẽ chỉ dẫn năm luận điểm để cho biết quý vị mang tên tuổi vừa nêu trên sẽ diễn dịch không đúng hai các từ đặc biệt quan trọng vừa nói:

1.Về phương diện từ ngữ

-Cụm tự Plusieurs soldats có nghĩa là nhiều binh lính. Và chữ missionares mới tức là lính quá sai tức là các công ty truyền giáo Gia tô.

- cụm từ La conquête de tout l’Orientlà chinh phục cõi Phương đông. Còn “Thy heaven come” (trong kinh Lạy Cha) mới có nghĩa là Nước phụ thân trị đến.

2. Trích dẫn chưa trọn câu đủ ý:

Ðể có thể hiễu rõ thêm ngữ nghĩa của hai cụm từ vừa nêu bọn họ nên gọi tiếp đoạn văn của Ðắc Lộ, cũng sinh sống trong cuốn “Hành trình và truyền giáo”,cách đoạn trích dẫn trên chỉ gần đầy ba dòng mà thôi:

“Tôi đi qua Marxây và Lyon rồi cho tới Paris; theo tôi thì Paris là phiên bản mẫu toàn bộ những gì đẹp nhất tôi đang thấy ở khắp trái đất này.” (cuối tr. 263).

“Trên đường từ Lyon cho tới Paris tôi nghiệm thấy gồm sự quan phòng rất quan trọng đặc biệt của Chúa, tôi vẫn coi như mục tiêu và mẫu mực. Để trình làng ở Pháp tôi cần phải có thiên thần hộ vực nhằm đưa tôi lọt vào triều đình vua cao cả độc nhất vô nhị hoàn cầu. Cầm là tôi gặp mặt ở Roanne đức Henri de Maupa, giám mục thành Puy, tu viện trưởng Saint Denis, đệ tuyệt nhất tuyên úy của Hoàng Hậu. Ngài tất cả nhã ý thuộc đi với tôi vào cuộc hành trình nhỏ bé nầy…” (đầu tr. 264), các chữ in đậm là của tác giả muốn lưu lại ý.

Như thế, thiết yếu Linh Mục A. De Rhodes (Đắc Lộ) đang vào vào triều đình, chạm chán bà hiền thê vua Louis đồ vật XIV, xin giúpnhiều lính chiến (plusieurs soldats) để chinh phục toàn cõi Đông Phương (la conquête de tout l’Orient), trong các số đó có nước ta.

Thêm một nguyên nhân khác nhằm hiểu lý do hai chữ Plusieurs soldats có nghĩa là lính chiến bao gồm khí giới vị LM Ðắc Lộ vào xin triều đình (chứ chưa phải vào xin Tòa Giám mục hay xin giáo hội), nhưng mà trong triều thì hay nhiên không tồn tại “lính quá sai” tức là các giáo sĩ.

3. Về toàn cảnh Tôn giáo và chủ yếu trị:

Từ năm 1493, Giáo Hoàng Alexander VI sẽ giao cho tình nhân Đào Nha gồm quyền “sinh sát” tại những nước Phương đông. Bởi vì thế, LM Ðắc Lộ viết khôn cùng đúng với hiện thực tôn giáo-chính trị hiện nay rằng: “Tôi tưởng nước Pháp là một nước đạo đức nghề nghiệp nhất cầm giới, nước Pháp có thể cung cung cấp cho tôi nhiều chiến sĩ (plusieurs soldats) nhằm đi chinh phục toàn thể Phương Đông (la conquê te de tout l’Orient)…”

Tại sao LM Đắc Lộ ko xin Giáo hội Pháp nhưng xin nước Pháp? vị về phương diện giáo quyền, Giáo hội Pháp bị ràng buộc vị giáo lệnh của Giáo Hoàng Alexander VI từ năm 1493, như đã nêu trên, đề nghị không thể xin Giáo hội Pháp quân nhân thừa không đúng (missionnaires) được. Bởi vậy, khi cha Đắc Lộ tiếp cận với nước Pháp (hay ngẫu nhiên nước nào ngoài Bồ Đào Nha) là nhằm xin quân nhân chiến, hoặc để xin gì cũng rất được ngoại trừ đầy đủ thứ contact đến Giáo hội như giáo sĩ, giáo sản…Cha Đắc Lộ sử dụng chữ soldats (lính chiến) rất bao gồm xác. Vì chưng nước Pháp, tốt trong cơ quan chỉ đạo của chính phủ Pháp làm cái gi có các thừa sai mà chủ yếu phủ cung cấp cho phụ thân Ðắc Lộ?

4. Về mặt trọng điểm lý:

LM Ðắc Lộ bị Chúa Trịnh đuổi, Chúa Nguyễn đuổi, trung hoa đuổi, há ông ko xin quân lính (soldats) để trả thù sao? vào cuốn “Phép giảng tám ngày”, tr. 83, LM Ðắc Lộ cũng đã biểu hiện tâm chất bất bình của mình:

“Như thể bao gồm chém cây nào đục cho ngã, những cành ấy tự nhiên cũng té với. Vậy thì ta khiến cho Thích Ca, là thằng xuất xắc dối tín đồ ta, xẻ xuống, thì rất nhiều truyện dối vào đạo bụt bởi Thích Ca nhưng ra, có ngã cùng với thì đã tỏ.” Tâm chất và lối hành văn thiếu văn hóa (trong cuốn “Phép giảng tám ngày”) đến rứa mà cũng rất được ông Chương Thâu mệnh danh là một trước tác văn hoá quý giá trong nội dung bài viết nêu trên.

5. Sứ mạng của một giáo sĩ dòng Tên (Jesuite):

Muốn hiểu biết thêm giáo sĩ A. De Rhodes tất cả ý đồ bao gồm trị tuyệt không, bọn họ cũng nên khám phá ông được giảng dạy và cứng cáp như cầm cố nào qua: