Ý NGHĨA BÀI HÁT BẮC KIM THANG

“Bắc kim thang cà lang túng rợ…” rất có thể được coi là câu hát cửa miệng của tương đối nhiều người trong chúng ta thời thơ ấu, mặc dù vậy mấy ai đọc được chân thành và ý nghĩa sâu xa của nó, thậm chí tôi dám cam đoan đến rộng 90% họ hát không nên câu hát này… 

Trước khi tò mò thế nào là “bắc kim thang, cà lang túng rợ”, tôi xin đề cập lại một câu chuyện cổ tích mà mình nghe được vào chuyến đi quá trình tại Long Xuyên khoảng chừng 5 năm trước. Người kể câu chuyện này là 1 cụ bà khoảng tầm gần 80 tuổi, cụ tụ tập con cháu chắt lại rồi vừa ngồi bỏm bẻm nhai trầu vừa nhắc chuyện.

Chắc hẳn rằng nghe dứt mọi tín đồ sẽ hiểu thêm về việc mà bọn họ đang bàn tới ở đây:

“Ngày xửa ngày xưa, ở một làng quê nọ, bao gồm hai người chúng ta làm nghề buôn bán cùng nhau. Một người đi soi đèn bắt ếch về đêm, còn anh kia thì siêng đi chào bán dầu thắp đèn vào rạng sáng. đơn vị họ dựng bên trên một tảo lao nhỏ tuổi ven sông, tách biệt với làng xóm, muốn đi vào chợ làng đề xuất đi ngang sang 1 cây mong khỉ rứa vẻo. Do yếu tố hoàn cảnh đơn chiếc, phải hai anh cũng thân thương với nhau. Tất cả lần vì bà bầu già của anh buôn bán ếch bệnh mà không có tiền chạy chữa phải qua đời, anh bán dầu liền bỏ tiền ra trợ giúp ma chay mà không hề tính toán, chính vì thế mà anh bắt ếch càng quý trọng tình chúng ta của anh chào bán dầu.

Một đêm nọ, trong lúc đi làm việc việc, anh bắt ếch nghe giờ kêu thảm thiết vạc ra từ một chiếc bẫy trên đồng. Tính tò mò, anh lại xuất hiện thêm coi thì phát hiện ra hai nhỏ chim le le với bìm bịp phía bên trong bẫy, vày chúng giành ăn với nhau mới lơ là rơi vào bả của nhỏ người. Hai bé chim ra sức nại anh bắt ếch mở mồi nhử tha đến mình, rồi hứa đã đền ơn báo đáp. Vốn là người có tính nhân từ, anh bắt ếch cũng xuôi lòng rồi giải thoát cho chúng.

Vài ngày sau, hai nhỏ chim cùng bay đến bên anh bắt ếch để lưu ý cho anh biết tai ương sắp tới đến. Bọn chúng nghe được hai nhỏ ma domain authority ở sông bàn cùng nhau rằng đã kéo chân anh buôn bán dầu và anh bắt ếch, đến hai anh chết, nỗ lực mạng cho chúng để chúng được đầu thai.

Vì hai bé ma này chết đã lâu, nếu trong 7 ngày không bắt được người sửa chữa thì chúng có khả năng sẽ bị hồn xiêu phách lạc, không được đầu bầu nữa. Chế tạo đó, ma da cũng chỉ có thể bắt nhị anh lúc trời vừa rạng sáng, lúc anh chào bán dầu trê tuyến phố ra chợ cùng lúc anh bắt ếch trên đường về nhà, chính vì khi mặt trời lên thì chúng không còn ma phép.

Ban đầu anh bắt ếch mang cớ sự nói anh cho cung cấp dầu nghe, khuyên anh đề nghị ở nhà, nghỉ bán một tuần lễ lễ, nhưng anh bán dầu lại không tin, mang đến rằng đấy là mê tín vớ vẩn, trên đời có tác dụng gì có ma, quỷ.

Theo lời le le cùng bìm bịp, anh bắt ếch viện cớ đến ngày cúng mẹ, điện thoại tư vấn anh bán dầu qua nhà lễ hội ăn nhậu, chuốc mang đến anh say mèm tới cả sáng bữa sau không ra chợ phân phối được. Ngày kia lại lấy cớ sang bên cảm ơn anh phân phối dầu đã giúp đỡ, lại bày tiệc nhà hàng ăn uống no say, nhằm trì hoãn việc đi ngang cây cầu kia.

Hôm ấy là ngày sau cùng của thời hạn 7 ngày ma da bắt hồn, vày say xỉn những ngày liền phải anh bắt ếch ngủ quên. Anh cung cấp dầu sực tỉnh vào sáng sủa sớm, nhận biết mình sẽ bỏ bán buôn mấy ngày liền bèn gấp rút quẩy hàng ra chợ. Vì chưng bước chóng vánh qua mong khỉ cheo leo, lại bị lũ ma da biến đổi phép cho cầu trơn trượt đề nghị sẩy chân rơi xuống nước nhưng chết.

Anh bắt ếch vị tiếc thương các bạn nhưng vị còn sợ bầy ma da buộc phải phải chờ hết một ngày sau mới dám vớt xác chúng ta lên nhưng mà làm ma chay. Thấy ân nhân của bản thân đau lòng, le le với bìm bịp cũng bay đến, cất tiếng kêu thảm thiết như giờ kèn trống đám ma nhằm tiễn biệt một fan chết oan”.

Đọc không còn truyện cổ tích này thì có lẽ rằng mọi fan đều biệt lập vì sao trong bài xích đồng dao “Bắc kim thang” bao gồm 4 câu cuối là:

“Chú cung cấp dầu, qua ước mà téChú bán ếch, làm việc lại có tác dụng chiCon le le tấn công trống thổi kènCon bìm bịp thổi tò tí te tò te“

Thực chất là để miêu tả lại câu chuyện cổ tích đề cao tình các bạn và đặc điểm cứu đồ dùng vật trả ơn của người xưa.

Thế yêu cầu vấn đề còn sót lại nằm ở nhị câu:

“Bắc kim thang, cà lang túng thiếu rợCột qua kèo, là kèo qua cột“

Ở câu đầu tiên, “cà, lang, túng rợ” là nhằm chỉ cho 3 các loại củ, quả có cùng một công dụng là thuộc họ dây leo, trái cà, khoai lang và bí rợ. Đặc biệt cùng với từ túng bấn rợ, là 1 trong từ thuần hóa học của miền Nam, cũng đã nói lên xuất xứ của bài đồng dao này là từ miền tây nam bộ.

Nói đến “bắc kim thang” thì bắt buộc hiểu khá “hàn lâm” một chút, là tự kim thang ở chỗ này hiểu mang đến đúng cần là chiếc thang hình chữ Kim -金- tức là hình tam giác cân. Trường đoản cú “kim từ bỏ tháp” cũng là khởi nguồn từ chữ “kim” này mà có, do những thiết kế cái tháp của fan Ai Cập cổ là hình tam giác cân.

Còn dòng “kim thang” của con nít ngày xưa là vì người phệ dùng hai thanh tre dài, bắt chéo cánh vào nhau tạo thành một hình tam giác cân rồi cắn trên mặt đất, biện pháp vài mét lại đặt một cái như vậy, sinh sản thành một hàng dài. Bạn dạng thân của loại kim thang này trở thành một chiếc cột (do không có cây cột dựng đứng giữa yêu cầu hai thanh tre chéo vào biến đổi cột luôn). Những chiếc kim thang được nối vào nhau vì chưng cái “vì kèo” là phần đa thanh tre xuôi theo giàn, cứ như vậy tạo thành một giàn cốt là làm cho cà, lang, túng bấn rợ leo lên nhưng sinh sôi, phạt triển.

Vậy “cột qua kèo, kèo qua cột” là chỉ quan hệ gắn bó vào nhau của hai trang bị thể. Cả câu “bắc kim thang, cà lang bí rợ, cột qua kèo, là kèo qua cột” cốt để diễn đạt mối quan hệ nam nữ keo sơn, quấn quít, gắn thêm bó sát vào nhau của anh chào bán dầu và anh buôn bán ếch ở tứ câu sau.

Cả bài đồng dao này được viết lại dựa trên mẩu truyện cổ tích kia, buộc phải cách lý giải cũng chính vì như vậy mà bắt buộc hiểu mang đến đúng. Tuy nhiên trải qua thời hạn dài, người lớn không thể kiên nhẫn để phân tích và lý giải cho con trẻ của mình hiểu về câu truyện cổ tích kia, vậy cho nên bài đồng dao “bắc kim thang” cứ cầm cố mà giữ truyền, gây nên sự hoang mang, khó khăn hiểu cho tất cả những người nghe.

Bên cạnh đó, cũng còn các lời bàn cãi xung quanh việc lý giải ý nghĩa sâu sắc cho bài xích đồng dao này. Điển hình là ông Nguyễn Hữu Hiệp làm việc An Giang vẫn phát biểu trong hội thảo khoa học tại ngôi trường Đại học buộc phải Thơ năm 2003 rằng, hiểu đến đúng thì bài bác đồng dao này phải được hát là:

Bắc kim thang, cà lang bí rợCột quai chèo, chèo qua chèo lạiBắt ngựa chiến ô, chạy vô sân vườn mítHái lá mít, chùi đít ngựa chiến ô…”

Tuy nhiên cách lý giải này lại khập khiễng và vô cùng buổi tối nghĩa, nặng nề hiểu. Vậy buộc phải tôi bắt đầu mạn phép truy tìm kiếm nguồn gốc, đọc và thẩm định và đánh giá rồi phân tích và lý giải để mọi bạn hiểu hơn về bài đồng dao này. Trường hợp mọi tín đồ thấy cách phân tích và lý giải này là hợp lý và phải chăng thì ghi nhớ đặng mà con cháu gồm hỏi, thì ta biết vấn đáp rằng bởi vì sao trẻ con hay hát: ‘Bắc kim thang, cà lang bí rợ, Cột qua kèo, là kèo qua cột…’