Vụ án lệ chi viên nguyễn trãi

Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa nhân loại Nguyễn Trãi là người có đóng góp to phệ cho lịch sử hào hùng dân tộc, cơ mà cũng chịu đựng nỗi nhức oan tạ thế nhất trong định kỳ sử. Vụ án Lệ chi viên thảm khốc đã giết hại đa số người trong gia đình, họ tộc Nguyễn Trãi. Hầu như người tồn tại đã bắt buộc phiêu tán khắp nơi, mai danh ẩn tích. Chúng ta là cốt nhục của Nguyễn Trãi, để lại các đời con cháu mang lại ngày nay.

Nguyễn Trãi hiệu Ức Trai, sinh vào năm 1380 tại kinh thành Thăng Long; phụ vương là Nguyễn Phi Khanh, bà bầu là è cổ Thị Thái. Quê gốc ở làng đưa ra Ngại (Chí Linh, Hải Dương), sau dời về thôn Ngọc Ổi, xóm Nhị Khê (Thường Tín, Hà Nội). Cả cuộc đời đường nguyễn trãi lo mang đến dân, đến nước. Ông là fan tài đức vẹn toàn, một nhà bốn tưởng, nhà thiết yếu trị, nhà quân sự, công ty ngoại giao thiên tài, bên văn hoá vĩ đại, kiến thức uyên bác, nhân biện pháp cao thượng. Tài năng, nhân phương pháp của Ông là biểu tượng cho đạo lý, trí tuệ, tinh hoa văn hóa của dân tộc. Hoàn toàn có thể nói, đường nguyễn trãi là vị anh hùng có công đầu vào sự nghiệp Bình Ngô khai quốc mở nền bình trị, là bậc danh nhân đi mũi nhọn tiên phong trong sự nghiệp chấn hưng văn hoá dân tộc…

* Vụ án Lệ bỏ ra viên với Nguyễn Trãi: Vụ án xảy ra vào năm Nhâm Tuất (1442), lúc vua Lê Thái Tông đi tuần thú miền Đông. Sau khoản thời gian duyệt võ ngơi nghỉ thành Chí Linh, công ty vua về Côn tô thăm Nguyễn Trãi. Ngày 04 tháng 8, trên đường về Thăng Long, vua Lê Thái Tông tất cả nghỉ trên ly cung Lệ bỏ ra viên (tức Trải Vải) nay thuộc xóm Đại Lại, Gia Bình, Bắc Ninh. Đêm đó, công ty vua bất thần băng hà. Nhân sự khiếu nại này, triều đình sẽ khép phố nguyễn trãi vào tội sai vk là Nguyễn Thị Lộ đầu độc giết mổ vua và phán quyết tru di tam tộc. Ngày 16 mon 8, phố nguyễn trãi và tía họ sẽ rơi đầu trên pháp trường Thăng Long. Sách “Đại Việt sử ký Toàn thư” của Ngô Sĩ Liên ghi: “Ngày 16, giết thịt Hành khiển phố nguyễn trãi và vợ là Nguyễn Thị Lộ, giết thịt đến ba đời”.

* Sự ly tán của gia đình và chúng ta tộc nguyễn trãi sau vụ án Lệ bỏ ra viên:

Án “tru di tam tộc” được thi hành tuỳ theo từng thời, từng ngôi trường hợp cụ thể. Án này được áp dụng hoặc là bố họ bao gồm họ cha, chúng ta mẹ, họ vợ; hoặc bố đời gồm ba thế hệ cha, con, cháu; hoặc ba đời giới hạn hơn là phụ vương mẹ, anh em, bà xã con. Trong vụ án Lệ chi viên, đối tượng người dùng chủ yếu triều đình nhằm mục đích vào là nguyễn trãi và Nguyễn Thị Lộ. Tuy vậy theo gia phả những chi họ Nguyễn đều cho thấy cả gia đình Nguyễn Trãi bị tầm nã sát. Các bà bà xã và anh em trong gia đình cũng trở thành án. Như vậy, án tru di tam tộc năm 1442 so với Nguyễn Trãi, triều đình thực thi áp dụng với cha đời là thân phụ mẹ, anh em, bà xã con. Sử sách biên chép về việc thi hành vụ án không đầy đủ. Sách “Đại Việt sử cam kết toàn thư” chép: mon 8 “Ngày 16, giết thịt Hành khiển đường nguyễn trãi và bà xã là Nguyễn Thị Lộ, giết đến ba đời”. Sách “Cương mục” chép: “giết vượt chỉ nhập nội đại hành khiển trí sĩ Lê Trãi, tru di cả họ”. Gia phả họ Nguyễn ngơi nghỉ Nhị Khê với sách “Tiên sinh sự trạng khảo” của Dương Bá Cung cũng ghi: “giết Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ cùng bắt tội đến ba họ, tịch thu ruộng đất gia tài làm của công”. Thiết yếu sử không cho thấy thêm trong vụ án quanh đó Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ còn đa số ai bị giết thịt và con số bao nhiêu người.

Theo gia phả họ Nguyễn ở bỏ ra Ngãi (Cộng Hòa, Chí Linh), Phương Quất (Kinh Môn, Hải Dương) cùng gia phả ngơi nghỉ Nhị Khê (Thường Tín, Hà Nội)… thì phố nguyễn trãi có 5 bà vợ.

Vợ cả là bà è Thị Thành.

Vợ thứ hai họ Phùng, quê sống xã Nguyệt Áng, Thanh Trì, Hà Nội.

Vợ trang bị 3 là bà Nguyễn Thị Lộ, quê làm việc xã Hải Triều, thị xã Ngự Thiên, (nay là Hưng Hà, Thái Bình).

Vợ thiết bị 4 là bà Phạm Thị Mẫn, quê ngơi nghỉ làng Nỗ Vệ, Thuỵ Phú, Phú Xuyên, Hà Nội.

Vợ vật dụng 5 là bà Lê Thị phu nhân, bạn làng đưa ra Ngãi, cùng Hòa, Chí Linh, Hải Dương.

Như vậy, bên cạnh họ Nguyễn (họ cha) còn có những họ liên quan là họ è (chánh thất nai lưng Thị Thái của Nguyễn Ứng Long; chánh thất Trần đô thị của Nguyễn Trãi), họ Nhữ (bà kế thất của Nguyễn Ứng Long), bọn họ Phùng, bọn họ Phạm (vợ vật dụng của Nguyễn Trãi). Cũng theo các gia phả trên mang lại biết, nguyễn trãi sinh được 7 người con trai và một fan con gái.

Bà thiết yếu nhất trần Thị Thành: Sinh Nguyễn Khuê, Nguyễn Ứng, Nguyễn Phù (tức Nguyễn Hồng Quý tuyệt Hồng Quỳ).

Bà 2 là Phùng Thị phu nhân: Sinh Nguyễn Thị Trà, Nguyễn Bản, Nguyễn Tích.

Bà 3 là Nguyễn Thị Lộ: không có con

Bà 4 là Phạm Thị Mẫn: Sinh ra Nguyễn Anh Vũ

Bà 5 là Lê Thị phu nhân: xuất hiện Nguyễn Năng Đoán

Sau vụ án Lệ bỏ ra viên đa số người trong gia đình, bọn họ tộc Nguyễn Trãi đã biết thành hành hình, có những người dân lánh nàn trốn án. Căn cứ vào các gia phả, phối hợp với hiệu quả khảo sát thực tiễn tại các chi bọn họ Nguyễn, bước đầu xác định những fan trong gia đình Nguyễn Trãi còn tồn tại như sau:

* Về phần bằng hữu với Nguyễn Trãi.

Khi vụ án xảy ra thì thân phụ, thân mẫu mã của phố nguyễn trãi là Nguyễn Phi Khanh và bà è cổ Thị Thái đã hết nên không hề liên đới trực tiếp.

Về bằng hữu với Nguyễn Trãi; Nguyễn Phi Khanh bao gồm hai bà xã với 7 người con trai. Bà cả là trằn Thị Thái sinh hạ 5 nam nhi là Nguyễn Trãi, Nguyễn Phi Báo, Nguyễn Phi Bằng, Nguyễn Phi Hùng, Nguyễn Phi Ly. Nguyễn Phi Khanh mang bà thiết bị hai Đoàn Nhữ Hoàn, sinh 2 trai là Nguyễn Nhữ Soạn, Nguyễn Nhữ Trạch. Lúc vụ án xảy ra, cha người em là Nguyễn Phi Báo, Nguyễn Phi Bằng, Nguyễn Phi Ly những gia phả hầu hết “vô khảo”, không thấy ghi tông tích và nhỏ cái của mình nên có thể đã bị giết thịt trong vụ án. Còn Nguyễn Phi Hùng, Nguyễn Nhữ Soạn, Nguyễn Nhữ Trạch vẫn thoát nạn tru di. Vào đó, tín đồ em thứ bố là Nguyễn Phi Hùng theo phụ vương Nguyễn Phi Khanh sang china năm 1407. Hai người em Nguyễn Nhữ Soạn, Nguyễn Nhữ Trạch phía bên trong diện truy nã bắt của triều đình nhưng đã trốn thoát về sống làm việc quê Cẩm Nga, Đông Sơn, Thanh Hoá. Về sau, Nguyễn Nhữ Trạch về định cư ở làng Bòng, làng Vĩnh Tân, Vĩnh Lộc, Thanh Hoá. Từ bỏ đó, sinh ra hai chi họ Nguyễn sinh hoạt Thanh Hoá. đưa ra họ Nguyễn Nhữ Soạn sinh sống Cẩm Nga, Mộc Nhuận (nay trực thuộc Đông Sơn, Thanh Hoá). Chi họ Nguyễn Nhữ Trạch phát triển ở xã Bòng, Vĩnh Tân, Vĩnh Lộc, Thanh Hoá. Loại họ hầu hết lấy tổ là Nguyễn Phi Khanh. Riêng đưa ra họ Nguyễn Nhữ Soạn sau đó 1 chi trở nên tân tiến di cư xuống thôn Lan Trà, thôn Trúc Lâm, Tĩnh Gia thành lập các đưa ra họ Nguyễn sinh sống đây. đưa ra họ Nguyễn nghỉ ngơi Lan Trà phạt triển, sau đổi tên đệm thành Nguyễn Đình. Hiện tại nay, sinh hoạt Cẩm Nga và Lan Trà đều phải sở hữu từ con đường thờ tiên tổ.

* Về mái ấm gia đình Nguyễn Trãi.

Trong số 5 người vk của Nguyễn Trãi, tộc phả ở Nhị Khê ghi rõ người bà xã cả là Trần thị thành thọ 62 tuổi, giỗ ngày 16 mon 8 âm lịch. Ngày giỗ trùng cùng với ngày thảm án xảy ra năm 1442, với tuổi thọ của bà kém nguyễn trãi một tuổi. Như vậy, hoàn toàn có thể bà đã bị hành quyết với chồng. Bà vợ thứ họ Phùng không thấy gia phả nhắc tới nên “vô khảo”. Trong 5 cô vợ của Nguyễn Trãi, các gia phả đánh dấu còn 2 fan thoát nàn là bà Phạm Thị Mẫn với bà sản phẩm thiếp chúng ta Lê fan Chi Ngãi. 7 người nam nhi của nguyễn trãi thì 2 nhỏ của bà cả Trần thành thị là Nguyễn Khuê, Nguyễn Ứng cùng hai người con bà sản phẩm Phùng Thị là Nguyễn Bản, Nguyễn Tích đầy đủ “vô khảo”, gia phả không ghi chép nhỏ cháu, hoàn toàn có thể những người này cũng trở thành hành quyết cùng với cha trong vụ án. Theo phân tích của bọn chúng tôi, trong 7 người con của Nguyễn Trãi, còn 3 người đàn ông và một người con gái thoát nàn tru di gồm:

Nguyễn Phù (tức Nguyễn Hồng Quý xuất xắc Hồng Quỳ) con người vợ cả nai lưng Thị Thành. Sau vụ án Nguyễn Phù chạy ẩn về Phù Đàm (nay là Phù Khê, từ bỏ Sơn, Bắc Ninh) cải cách và phát triển chi họ đường nguyễn trãi ở đó. Vào phả “Nguyễn Thị gia kê” viết đời Lê chủ yếu Hoà năm đồ vật 17 (1698), trong phần dẫn tích trang 2 bao gồm ghi: “Họ ta trước sinh hoạt xã Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, đậy Thường Tín, xứ sơn Nam, sau do chạm chán đại biến con cháu bắt buộc chạy tản mát những nơi. Một chi trong tương lai cư trú sinh sống nguyên quán xã Nhị Khê. Một đưa ra về ngơi nghỉ tại buôn bản Phù Đàm, thị trấn Đông Ngàn, xứ gớm Bắc)”.

Về bỏ ra họ đường nguyễn trãi ở Phù Khê còn tồn tại ý loài kiến nhầm lẫn nhận định rằng chi bọn họ Nguyễn sinh sống Phù Khê thuộc con cháu Nguyễn Phi Hùng (em Nguyễn Trãi). Còn Nguyễn Phù – tín đồ con đồ vật 3 của Nguyễn Trãi tồn tại chạy lên rất cao Bằng đổi ra bọn họ Bế Nguyễn, dẫn tới các nhầm lẫn họ Bế Nguyễn thuộc chiếc trực hệ Nguyễn Trãi. Khi nghiên cứu và phân tích phả các chi họ phố nguyễn trãi đều thống nhất cho thấy thêm dòng bọn họ Bế Nguyễn sống Bắc Khê, Cao bằng do tổ Nguyễn Tông Thái là em ruột Nguyễn Kim, tướng tá trấn thủ biên giới lập ra. Cái họ Bế Nguyễn sinh hoạt Bắc Khê, Cao bởi có lai lịch rõ ràng và không liên quan gì đến bạn con lắp thêm 3 của đường nguyễn trãi là Nguyễn Phù.

Còn về tín đồ em trai phố nguyễn trãi là Nguyễn Phi Hùng khi phụ thân Nguyễn Phi Khanh bị quân Minh bắt giải quý phái Kim Lăng (Trung Quốc), ông đi theo phụ vương để hầu hạ. Trong thời gian ở đạo Phúc Kiến, Nguyễn Phi Hùng lập mái ấm gia đình sinh con cháu. Vì nguyên nhân đặc biệt, Nguyễn Phi Hùng đổi họ sang họ Ngô. Đến năm Mậu Thân (1428) phụ vương Nguyễn Phi Khanh mất. Hôm nay Lê Thái Tổ vẫn bình định chấm dứt giặc Minh. đường nguyễn trãi là Bình ngô khai quốc công thần được ban quốc tính tước quan lại phục hầu. Một thời gian sau, Nguyễn Phi Hùng đưa hài cốt phụ thân về táng tại núi Báo Đức (Chí Linh, Hải Dương), rồi quay trở về Phúc loài kiến sống cùng gia đình. Sau thời điểm Nguyễn Phi Hùng mất, bé là Ngô Dũng đưa mái ấm gia đình trở về nắm hương. Cũng do vụ án Lệ bỏ ra viên, để giữ bình an cho bé cháu, Ngô Dũng lại đổi họ sang bọn họ Phạm về định cư tại xóm Dương Liễu (Hoài Đức, Hà Nội). Đến đời thứ tứ dòng họ bao gồm cụ Phạm Phi Kiến sinh năm Giáp Tí (1564), đỗ Đệ nhị giáp ts khoa Quý Hợi Vĩnh Tộ vật dụng 5 (1623) đời vua Lê Thần Tông, làm quan mang lại Hiến tiếp giáp sứ. Từ bỏ đây, nhỏ cháu của Phạm Phi kiến lại đổi mang lại họ gốc là Nguyễn Phi giữ cho đến ngày nay. Bé cháu Nguyễn Phi sinh cơ lập nghiệp tại Dương Liễu. Từ bỏ đó có mặt và phát triển các bỏ ra họ Nguyễn Phi sống Dương Liễu, Hoài Đức, Hà Nội.

người con sản phẩm công nghệ 2 sống sót là Nguyễn Anh Vũ, con bà Phạm Thị Mẫn, vợ thứ 4 của Nguyễn Trãi. Lúc vụ án Lệ đưa ra viên xảy ra, bà Phạm Thị Mẫn đang mang thai 3 tháng, được người học trò cũ của đường nguyễn trãi là Lê Đạt gửi trốn vào xứ bể Man (phía tây Thanh Hoá). Một ít ngày sau khi vụ án lắng xuống, bà về xóm Dự Quần, huyện Ngọc Sơn, lấp Tính Gia nương náu, ẩn dật. Trên đây, bà sinh Nguyễn Anh Vũ. Để tránh sự truy gần kề của triều đình, Nguyễn Anh Vũ đảo qua họ mẹ là Phạm Anh Vũ. Năm 1464, vua Lê Thánh Tông ban chiếu minh oan mang đến Nguyễn Trãi, xong xuôi vụ án Lệ chi viên. Lúc này, Nguyễn Anh Vũ thay mặt duy tuyệt nhất của gia tộc ra dấn chiếu chỉ của triều đình. Đồng thời, Nguyễn Anh Vũ được vua Lê Thánh Tông phong chức Đồng Tri lấp Tĩnh Gia, cấp cho cho 100 mẫu ruộng hotline là “miễn hoàn điền” (ruộng không hẳn trả lại) để con cháu đời đời kiếp kiếp phụng thờ, hương thơm khói. Nhớ ơn phụ vương ông tổ tiên, Nguyễn Anh Vũ xây dựng mộ đường nguyễn trãi tại xứ đồng Tai Hà, thôn Dự Quần. Lấy ngày mất của đường nguyễn trãi (16 tháng 8 âm lịch) là ngày giỗ họ. Đời sau vì chưng không dễ dàng cho việc tế tổ (khó khăn ghê tế, gió bão nhiều…), bé cháu gửi lấy ngày mất của anh ý Vũ làm ngày giỗ họ.

Theo những phả ở bỏ ra Ngãi, Nhị Khê, Dự Quần, Hải Anh mang lại biết, Nguyễn Anh Vũ mang 2 bà vợ sinh được 7 người nam nhi gồm Nguyễn Tạc, Nguyễn Giám, Nguyễn Quân, Nguyễn Thiêm, Nguyễn Giáp, Nguyễn Thung, Nguyễn Châu Phượng cùng 1 bạn con gái. Khi các con vương vãi trưởng, Nguyễn Anh Vũ cử những người con của bản thân về những nơi để phục sinh lại loại họ cùng hương sương từ đường tổ tông như sinh hoạt Nhị Khê (Hà Nội), đưa ra Ngãi (Hải Dương), Thuỵ Phú (Phú Xuyên, Hà Nội); và hình thành, phân phát triển một vài chi chúng ta Nguyễn làm việc Hải Anh (Hải Hậu, phái nam Định), Xuân Dục (Mỹ Hào, Hưng Yên), Dự Quần (Xuân Lâm, Tĩnh Gia, Thanh Hoá)…

Người bà xã thứ 5 của Nguyễn Trãi tồn tại là bà Lê Thị phu nhân người bỏ ra Ngại. Lúc vụ án xảy ra bà chạy về Phương Quất (Kinh Môn, Hải Dương), có mặt Nguyễn Năng Đoán. Theo phả“Nhị Khê thế gia biên”, soạn cuối thời Lê với phả “Nguyễn tộc nuốm phả từ bỏ thượng chí hạ” ở chi Ngãi, soạn thời Hồng Thuận tứ niên (1516), sao lục năm 1994, trang17 tất cả chép:“祖 姊 次 妾 黎 氏 夫 人 館 在 芰 碍 社, 鳳 眼 縣, 蒗 江 府, 鎭 京 北. 時 將 公 悞 遇 有 胎 三 月 落 在 園 花 塃 使陶, 歸 顧 鄕 芰 碍 思 不 寡 再 緦. 于 挟 山 縣, 河 场 社, 花 餘 村. 居 安 後 改 花 橘 村”.Phiên âm: “Tổ tỷ máy thiếp Lê Thị phu nhân tiệm tại chi Ngại xã, Phượng Nhỡn huyện, lạng ta Giang Phủ, trấn gớm Bắc. Thời tướng mạo công (tức thời Ức Trai) ngộ thay đổi hữu bầu tam nguyệt lạc trên viên hoa hoang sứ đào, quy nạm hương chi Ngại bốn bất quả tái ty. Vu Hiệp đánh huyện, Hà Tràng xã, Hoa Dư thôn. Cư yên hậu cải Hoa Quất thôn”. Dịch nghĩa: “Tổ là vợ thứ (Ức Trai) thương hiệu là Lê Thị nguyên tiệm ở tại xã đưa ra Ngại, thị trấn Phượng Nhỡn, bao phủ Lạng Giang, trấn kinh Bắc. Khi xảy ra vụ án Lệ bỏ ra viên năm 1442, bà đang mang thai 3 mon đã phiêu bạt về khu vườn hoang sau về làng Hoa Dư, làng Hà Tràng, thị xã Hiệp đánh (tức Phương Quất ngày nay)”. Từ bỏ đời Nguyễn Năng Đoán đã phát triển thành nhiều bỏ ra họ Nguyễn nghỉ ngơi Phương Quất, Quế Lĩnh (Kinh Môn, Hải Dương), Triều Bến (Đông Triều, Quảng Ninh)…

Người phụ nữ duy tuyệt nhất của Nguyễn Trãi sống sót là Nguyễn Thị Đào. Theo công trình nghiên cứu của Trúc Khê về nguyễn trãi thì Nguyễn Thị Đào bị câm từ nhỏ. Khi gia biến, các thanh nữ trong công ty bị sung làm thiếp, bạn nữ còn nhỏ dại và được một thiến quan mang đến nuôi. Sau viên hoán vị quan đột nhiên mất sớm, nữ giới lưu lạc giáo phường tự nhiên và thoải mái nói được, sau vào cung ca hát, được vua Lê Thánh Tông chiếu cố, phong làm cho Chiêu nghi vào cung.

Như vậy, vụ án Lệ chi viên năm 1442, đã kết án nhiều người dân trong gia tộc Nguyễn Trãi. Lân cận những người đã biết thành giết thì còn không ít người trong gia đình thoát nạn. Một số trong những con con cháu thoát nạn đang phiêu tán lánh nạn khắp nơi. Lần theo những gia phả thì phố nguyễn trãi còn 3 người đàn ông thoát nạn sau vụ án. Nhờ sự che chở cùng đùm bọc của nhân dân yêu cầu đã sinh sống sót. Thừa lên trên hoàn cảnh, họ đã tạo ra dựng cơ nghiệp, sinh ra các đời con cháu. Với ý thức về tông tộc, về cội nguồn họ sẽ phân các con cháu đi các nơi để khởi dựng lại dòng họ, lập từ con đường để thờ cúng. Hơn năm cố kỷ hồi phục phát triển, cái họ đường nguyễn trãi đã trải qua biết bao thăng trầm. Đến nay mẫu họ phố nguyễn trãi đã trở nên tân tiến thành một dòng họ lớn xuất hiện ở khắp vị trí và có khá nhiều đóng góp cho tiến trình cách tân và phát triển của lịch sử dân tộc dân tộc./.