Sách lịch sử thế giới cổ đại

“Sách có thể cho bạn thấy thế giới” là câu ngạn ngữ bạn có thể thấy trên áp phích trong thư viện trường tiểu học cũ của bạn. Nhưng những tấm áp phích vui vẻ đó chắc chắn là một thứ gì đó — việc đọc thực sự có thể mở rộng ra thế giới, vì nó mở rộng tầm nhìn của chúng ta về các xã hội, nền văn hóa khác nhau, v.v.

Những cuốn sách hay về lịch sử thế giới sau đây sẽ mang đến cho bạn cái nhìn mới về những địa điểm, con người và đồ vật quan trọng trong quá khứ. Từ Hy Lạp cổ đại đến Đế chế Mông Cổ, họ tiết lộ một khía cạnh của lịch sử nhân loại mà bạn có thể chưa biết đến…

Tôi tin cam đoan tuy là sách triết học hay chính trị thì ẩn sâu nó là cả cách sống mà người xưa luôn muốn tôi và bạn hiểu giá trị thực của nó.

Khóa học “Cách Đọc Sách Nhanh 1000 từ/phút”

Top 6 Cuốn Sách Hay về Lịch sử Thế Giới Cổ Đại

1. Những Cuộc Chinh Phạt Của Alexander Đại Đế

Xem tại TikiCuốn sách này thực sự là một tuyệt tác của Arrian, một sự đảm bảo vĩnh viễn cho danh tiếng của ông. Arrian đã kể rõ về tầm quan trọng của cuốn sách này đối với ông.

“Tôi không cần tuyên bố danh tính của mình – mặc dù nó chưa từng được ai biết tới; không cần ghi rõ quê hương tôi và gia đình tôi, hoặc bất kỳ chức vụ hành chính nào mà tôi đã từng nắm giữ. Tôi chỉ muốn kể điều này: rằng cuốn sách này, từ lúc tôi còn trẻ, đã quý giá hơn quê hương, cái họ và sự thăng tiến – quả thực, đối với tôi, nó chính là toàn bộ những điều đấy.”

Arrian đã nắm bắt được 1 đề tài hấp dẫn, và 1 cơ hội huy hoàng. Phải nói rằng không một ai trên trái đất này đã từng viết về Alexander Đại đế nhiều hơn ông. Không một ai, một nhà thơ hoặc nhà văn nào, có được sự công minh giống như ông. Chừng nào các tác phẩm của những tác giả trước đấy (viết về Alexamder) còn đựng các sai lầm hiển nhiên, chừng đó một Alexander thực sự còn bị che giấu dưới vô vàn những tuyên bố mâu thuẫn.

Cuốn cách của Arrian quả thực đã chấm dứt tình trạng này. Tầm quan trọng của Alexander Đại đế to lớn đến mức Arrian ko ngần ngại thách thức cả những sứ giả Hy lạp vĩ đại.

2. Cộng hòa

Ralph Waldo Emerson đã viết về Plato như thế này: “Plato chính là triết học, triết học chính là Plato. Ông không vợ, không con nhưng đa số những nhà tư tưởng của mọi dân tộc văn minh đều là hậu duệ của ông. Biết bao nhiêu con người vĩ đại tự nhiên đang không ngừng sản sinh ra đều là môn đệ của ông – những người theo chủ nghĩa Plato.”

Cuốn sách Cộng Hòa là tác phẩm nổi tiếng nhất của Plato và là 1 trong những cuốn sách hay về lịch sử thế giới có tầm ảnh hưởng lớn nhất lên sự lớn mạnh tư duy của triết học và học thuyết chính trị. Tác phẩm bàn về nhiều lĩnh vực: thần học, đạo đức học, hình học, tâm lý học, giáo dục học, chính trị học, và lý thuyết về nghệ thuật. Xung quanh những vấn đề của triết học hiện đại đều được đặt ra tại đây.

Nhân vật chính trong tác phẩm là Socrates cùng với khá nhiều học giả Athen và nhiều nơi thảo luận về ý nghĩa của công lý. Đây cũng là một tác phẩm mà Plato viết để tôn vinh người thầy đã quá cố của mình – Socrates.

Cộng Hòa của Plato được xem là cột mốc chủ lực của triết học phương Tây. Mặc dù chủ đề chính là về một nhà nước lý tưởng nhưng nó xoay quanh giáo dục, tâm lý, đạo đức và chính trị.

Trong những mục chính của “Cộng hòa”, Plato tiêu dùng những huyền thoại để khám phá bản chất tự nhiên và xã hội của thực tế, truyền đạt mẫu nhìn về sự tiên đoán của con người và vai trò của triết học trong việc thiết lập tự do. Ông nghĩ đến ra 1 loại hang mà chính con người bị xiềng xích từ lúc mới sinh ra, chỉ làm bạn mang chiếc bóng của chính mình.

Vai trò của triết học là đưa con người thoát ra khỏi cái bóng, và hướng bản thân họ đến với cuộc sống thực tế. Đây chính là bản chất của việc theo đuổi sự khôn ngoan mà không một nhà nước hoàn hảo nào không làm.

Xem tại TikiCộng Hòa được xem là tác phẩm có ảnh hưởng khá lớn đến sự lớn mạnh của tư duy triết học và học thuyết chính trị suốt hơn hai ngàn năm qua. Cũng có độc giả đã cho rằng, nếu đem tất cả những sách vở trên thế giới ra đốt hết thì cũng không hề hấn gì, ngoài cuốn sách Cộng hòa của Plato.

3. Chính trị luận

Cuốn sách này được xem là căn bản cho Chính trị học Tây phương và có sức ảnh hưởng sâu rộng tới các tư tưởng gia đời sau như Cicero, St. Augustine, Aquinas, và những lý thuyết gia khác thời Trung Cổ.

Xem tại TikiChính trị luận xứng đáng nằm top 2 trong danh sách những cuốn sách hay về lịch sử thế giới của tôi. Tác giả Aristotle viết tác phẩm Chính trị luận năm 350 TCN. Cuốn sách này được xem là căn bản cho Chính trị học Tây phương và có sức ảnh hưởng sâu rộng tới các tư tưởng gia đời sau như Cicero, St. Augustine, Aquinas, và những lý thuyết gia khác thời Trung Cổ. Các lý thuyết gia hiện đại như Machiavelli, Hobbes, và các nhà tư tưởng thời Khai Sáng đều dựa trên nền tảng này mà phê phán lý thuyết và mô hình chính trị kiểu Aristotle.

Nhờ vậy, họ đã trở thành những hệ tư tưởng mới. bởi vậy, dù chúng ta có đồng ý hay không với lập luận và lý thuyết của soạn giả Aristotle, hiểu rõ các nguyên lý căn bản mà Aristotle đã đề ra vẫn là điều cần phải có để từ đó có thể hiểu được các nhà tư tưởng thời Khai sáng và Hậu hiện đại.

Trong Chính trị luận, Aristotle đã sử dụng phương pháp luận lý quy nạp, đi từ đơn vị xã hội nhỏ nhất là gia đình đến xã hội và cuối cùng là quốc gia, để tìm ra được những đặc tính thiết yếu mà nhà nước cần có để vươn lên là 1 nhà nước tuyệt vời.

Bên cạnh bí quyết quy nạp, Aristotle cũng dùng phương pháp đối sánh giữa mô hình nhà nước “lý tưởng” và mô hình nhà nước trong thực tế và đưa ra các nguyên lý xây dựng 1 nền chính trị đem lại “điều thấp nhất” cho con người.

1 số vấn đề được nhắc tới trong Chính trị luận:

– Aristotle tán thành ý kiến của Plato là con người không thể không có quốc gia và mục đích căn bản của chính khách là xây dựng một quốc gia “tốt nhất” – chứ không phải 1 quốc gia “lý tưởng”;

– Aristotle chú trọng vào sự cải tổ quốc gia đương thời thay vì xây dựng 1 quốc gia mới hoàn toàn. Theo ông, quốc gia cung ứng cho con người nhiều ích lợi về mặt vật chất nhưng, quan trọng hơn hết, là về mặt luân lý, đạo đức và tư duy. Ông tin là nhân loại lúc nào cũng nỗ lực tìm kiếm những giá trị cốt lõi tốt đẹp nhất mà vì thế tổ chức quốc gia có khả năng giúp cho nhân mẫu tiến bộ;

– Aristotle chú trọng vào vai trò của Hiến pháp và chính thể pháp trị. Hiến pháp là bộ luật căn bản quy định sự phân quyền và tưởng thưởng trong 1 quốc gia. Sự thành công của một quốc gia lệ thuộc vào khả năng phân chia quyền lợi đồng đều trong xã hội. Quốc gia sẽ đạt được công lý trường hợp sự tưởng thưởng được chia sẻ và quyền lực chính trị được tiêu dùng trên căn bản đóng góp cho sự ích lợi của xã hội;

– Khi bàn về vấn đề nô lệ, Aristotle quan niệm theo mẫu nhìn của dân Athens vào thời đấy. Sự khác biệt về khả năng và tài đức làm cho con người bị phân chia thành 2 giai cấp: Chủ nhân và nô lệ. Mặc dù công nhận sự thực một số nô lệ tuy khả năng và tài đức hơn chủ nhân mà vẫn phải cam chịu sống đời sống nô lệ là không đúng, Aristotle vẫn tin là 1 số người sinh ra làm chủ nhân và 1 số người khác buộc phải cho nô lệ.

Ông chỉ khuyên là chủ nhân nên đối xử có nô lệ 1 cách có nhân từ…

4. Lịch Sử Chiến Tranh Peloponnese

Xem tại TikiHy Lạp là chiếc nôi của nền văn minh phương Tây và là nơi biết bao cuộc chiến tranh đã đi vào huyền thoại.

Thần thoại Hy Lạp cũng như Sử thi Iliad và Odyssey của Homer đã phát triển thành kiến thức chung của nhân loại từ buổi đầu sơ khai đến nay, tuy nhiên có lẽ khá nhiều người Việt Nam chúng ta chưa biết đến cuộc Chiến tranh Peloponnese, cuộc chiến tranh được coi là lớn nhất tính từ thời Hy Lạp sơ khai cho tới thế kỷ V trước CN, thậm chí còn lớn hơn cả cuộc Chiến tranh thành Troy.

Đây là cuộc nội chiến kéo dài hơn một phần tư thế kỷ giữa hai thế lực hùng mạnh nhất Hy Lạp là Athens và Sparta cùng những đồng minh của mỗi bên, cuộc chiến tranh mà Thucydides đã chép vào sử sách.

Hy Lạp vào thời cuộc chiến tranh này (431-404 trước CN) là một quốc gia cường thịnh, đã thuộc địa hóa hầu như tất cả vùng bờ biển Ionia của Tiểu Á, đông đảo Sicily, miền nam Italy, một số thành bang khác ở châu Âu và Bắc Phi, và vừa chiến thắng cuộc xâm lược kéo dài 50 năm của Ba Tư (năm 499-449 trước CN, thường được gọi là Chiến tranh Ba Tư).

Athens sau Chiến tranh Ba Tư nổi lên như một thế lực hải quân hùng hậu nhất Hy Lạp, mặc dù là thành bang có thể chế dân chủ thứ nhất trên thế giới (508 trước CN) và vẫn duy trì dân chủ tới giai đoạn này nhưng thực chất Athens đã trở thành đế quốc và bắt đầu can thiệp quân sự vào những mâu thuẫn giữa các thành bang Hy Lạp nhằm mục đích tranh giành bá quyền cùng với Sparta, mở màn cho cuộc chiến tranh nóng này.

Sparta, trái lại, đã được các thành bang khác công nhận bá quyền trong Chiến tranh Ba Tư, và mặc dù tuy có thể chế oligarchy (thể chế quyền lực tập trung trong tay hai vị vua và hội đồng những đại pháp quan) nhưng có đường lối chính trị ôn hòa, đã phải tham chiến để bảo vệ những đồng minh và bá quyền của mình.

Cuộc chiến tranh đã mở rộng sang cả những thuộc địa của Hy Lạp ở Tiểu Á, Sicily và Italy.

Với cực kỳ ít thông tin về Thucydides, tác giả của cuốn sử ký này, những gì mà lịch sử còn để lại cho chúng ta là ông sinh khoảng năm 460 trước CN trong một gia đình giàu có ở Athens, và mất khoảng năm 400 trước CN.

Ông có một số mỏ vàng ở Thasos – 1 hải đảo ko kể khơi xứ Thrace; năm 424 trước CN, ông được phong làm cho 1 vị tướng của Athens và được cử đến Thasos trong thời gian tướng quân Brasidas của Sparta tiến hành cuộc viễn chinh thôn tính Thrace;

Thucydides đã đem quân đi cứu Amphipolis, một thành sở hữu tầm chiến lược quan trọng bậc nhất ở Thrace, khi thành này bị Brasidas tấn công, nhưng không tới kịp để ngăn Amphipolis đầu hàng Brasidas.

Vì thất bại này, ông đã buộc phải lưu vong suốt 20 năm trời và ông đã dành quãng thời gian lưu vong ấy để ghi vào sử sách tất cả hầu hết các sự kiện quan trọng nhất của cuộc chiến tranh dài hơn một phần tư thế kỷ mà ông là chứng nhân, như ông đã thuật lại.

Cuốn sách “Lịch sử Chiến tranh Peloponnese” của Thucydides được đánh giá vô cùng cao về tính chân xác của những sự kiện và tính triết học, các sử gia Hy Lạp thế hệ sau ông như Ctesias, Diodorus, Strabo, Polybius và Plutarch coi tác phẩm của ông là khuôn mẫu của lịch sử đích thực.

5. Bàn về chính quyền

Xem tại TikiBàn về chính quyền là một cuốn sách hay về lịch sử thế giới. Nó mang trong mình nền tảng tư tưởng của Phương Tây của triết gia vĩ đại Cicero

Thuật cầm quyền mang vai trò quan trong trong chính cuộc sống của chúng ta, và là thiết bị nghệ thuật rất phức tạp. Bạn sẽ nhận ra độ phức tạp của nó lúc xem xét các sai lầm kinh hoàng của các nhà cai trị xuyên suốt những thời đại, và vẫn còn tiếp diễn đến hiện nay.

Bởi thế họ buộc phải biết rõ hơn về công việc mà họ đang cố gắng thực hiện, cũng như về thành tựu và sai sót vượt trội trong sự nghiệp của các chính quyền khác trong quá khứ. Về mặt này, chính quyền La Mã cổ đại hết sức quan tâm và ko ai ngoài Cicer có thể bàn về nó.

Bảy tác phẩm được tập hợp trong cuốn sách này diễn giải lòng tin đầy ham mê của ông trong việc hòa hợp quốc gia, chúng thể hiện trọn vẹn quyền lực vững mạnh của ông trong vai trò 1 biện giả và 1 tác giả.

Các tác phẩm được trình bày dưới hình thức diễn văn và các cuộc thảo luận giả định. Với các hình thức này Cicero có thể thể hiện trọn vẹn trí tuệ, kiến thức và kỹ năng lập luận sắc sảo của mình. những cuộc thảo luận giả định vô cùng thú vị xen những câu chuyện mang phần châm biếm, hài hước cũng cực kỳ cuốn hút và giúp độc giả dễ mường tượng, theo dõi.

Những công trình của Cicero cũng chính là cuộc đời của ông, đó là tất cả những gì mà ông đã sống, chiến đấu và hy sinh để bảo vệ nó. Đó chính là cội nguồn của giá trị và sức lay động của tác phẩm này.

6. Iliad

Xem tại TikiIliad là bản trường ca Hy lạp cổ nhất và có lẽ là hay nhất trong văn học Tây phương. Qua chuỗi dài lịch sử đã tạo nên cảm hứng cho vô vàn tác phẩm nghệ thuật, từ hội họa, kiến trúc, thi ca cho tới những cuốn tiểu thuyết bất hủ, kịch nghệ hay âm nhạc.

Tác phẩm chia ra thành gồm 24 khúc, khúc nào cũng lôi cuốn làm cho người đọc ngây ngất, phần vì ý phần vì lời nhắc 1 giai đoạn ngắn năm mươi ngày trong năm thứ mười cuộc chiến tranh thành Troie, kể ra hoạt cảnh một câu chuyện xoay quanh về mối bất hòa giữa vị tướng kiệt xuất Achilleus của Hy Lạp và thống soái Agamemnon, cùng với nỗi phẫn nộ Achilleus cực chẳng đã nên mang trong lòng.

Chiến trận rền vang, chàng lui về trại không tham dự, lực lượng Achaian do vậy suy yếu trầm trọng. Mãi tới lúc bạn chí thiết Patroklos tử trận, chàng mới rời trại ra chiến trường giao chiến và giết chết tên Hektor. Không những con người giao chiến, mà đến cả thần linh cũng xung đột sâu sắc, và cuộc chiến do vậy phát triển thành kéo dài và vô cùng đẫm máu. Phần cuối trường ca kể về lễ hỏa táng Hektor.

Cuốn sách là một tác phẩm hay miêu tả số phận nhân mẫu hoàn toàn do định mệnh đưa đẩy. Đời sống xã hội Hy Lạp cổ đại cũng được phản ánh 1 cách chân thực trong tác phẩm, trong ấy mang thể thấy công đoạn diễn biến từ chế độ thị tộc đến sự hình thành thành bang của chế độ nô lệ, đồng thời ca ngợi các nhân vật anh hùng kiệt xuất của phía Hy Lạp như anh hùng Achille, của phía Troie như Hektor.

Tác phẩm có kết hợp chuyện truyền khẩu với chuyện thần thoại để đúc kết, tác phẩm được những thi sĩ ca công ngâm vịnh, phô diễn trước quần chúng qua rộng rãi thế hệ trước lúc được ghi lại thành văn vào thế kỷ VIII trước công nguyên!

Trên đây là danh sách những cuốn sách hay về Lịch sử Thế giới cổ đại và nền văn minh cận hiện đại. Hy vọng bạn sẽ thích những chia sẻ này của Blog cusc.edu.vn.